etrâfındaki çok sayıda musluktan abdest almak için ekseriyâ câmi avlusunda yapılan çeşme. Genellikle mermerden olan duvarları dörtgen, altıgen, sekizgen veya çokgen şeklinde yapılırdı. Câmi avlularında, medreselerde yapılan, devamlı suyu akan şadırvanların üstü çadır şeklinde bir kubbeyle örtülürdü. Bu kubbe abdest alanları yağmur ve güneşten korumak için dışarı doğru taşardı. Suyun toplandığı hazne kısmı suyun kirlenmemesi için süslü mermer taşlar veya demir parmaklıklarla korunurdu. Muslukların karşılarına rahatça abdest almak için sâbit oturaklar yapılır, suyun sıçramaması için de havuz etrafında derince yalaklar açılırdı.

Şadırvanların Türk-İslâm mîmârisinde önemli bir yeri vardır. Âit oldukları câmi mîmârisi üslûbunda yapılan şadırvanların Anadolu’da birbirinden güzel örnekleri vardır. Sivas Gök Medresedeki şadırvan (1270), Fatih Câmii avlusundaki şadırvan (1470), Edirne Selimiye Câmii avlusundaki şadırvan, Bursa Ulu Câmi içindeki şadırvan, Konya Mevlânâ Dergâhı avlusundaki şadırvan sanat değeri ve târihî kıymeti çok olanların en önemlileridir.