Alm. Ministerium für Gesundheitswesen, Fr. Ministére (m) de la Santé İng. Ministry of Health. Memleketimizdeki sağlık işleriyle uğraşan bakanlık. Bakanlığın 1983 yılına kadarki adı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı idi. Târih boyunca Türk toplulukları, sağlıkları ve yardımlaşmaları ile diğer kavimlere örnek olmuşlardır. İslâmiyeti kabul ettikten sonra; sıhhate, temizliğe çok önem vermişler, dînin bu husustaki emirlerini yerine getirmek için gösterdikleri gayretle tanınmışlardır. Peygamberimizin; “Temizlik îmânın yarısıdır.”, “Her hastalığın çaresi vardır, yalnız ölümün çâresi yoktur.” “Ey Allah’ın kulları! İlâç kullanın!” emirleri, temiz ve sağlıklı olmaya, ilâç kullanmaya dâirdir.

Osmanlı Devleti, sağlık ve sosyal yardım işlerine büyük önem vermiş, dünyâ devletlerine örnek olmuştur. Kurulan vakfiyeler, hastâneler, kervansaraylar, sebiller, aşevleri sosyal yardımın bütün insanlara ulaşabilmesi için fazla miktarda açılmıştır.

Osmanlı Devletinde, sağlık hizmetlerinin teşkilâtlanması 1839 yılında “Beynelmilel sıhhiye Meclisi”nin kurulmasıyla başlamıştır. Daha sonra 1878’de kurulan “Cemiyet-i Tıbbiye-yi Mülkiye”, 1906’da “Meclis-i Maarif-i Tıp” adını almıştır. 1908’de Meşrutiyetin îlânından sonra bu kuruluşun adı “Meclis-i Umûr-ı Tıbbiye-yi Mülkiye ve Sıhhiye-yi Umûmiye” olarak değiştirilmiş görev ve yetkileri genişletilmiştir. Aynı yıl içinde kaldırılan bu meclisin yerine, İçişleri Bakanlığına bağlı “Sağlık Genel Müdürlüğü” kurulmuştur. 1914 yılında da İçişleri Bakanlığının adı “İçişleri ve Sağlık Bakanlığı” olmuştur.

Sağlık hizmetlerinin batılı ve çağdaş anlamda ele alınması; Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti döneminde çıkarılan 2 mayıs 1920 târih ve 3 sayılı kânunla Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının kurulmasıyla gerçekleştirilmiş ve Bakanlığın hizmeti, Cumhûriyet döneminde daha da gelişmiş ve yaygınlaştırılmıştır.

Bakanlığın görevleri, 1930 yılında yürürlüğe giren 1593 sayılı “Umûmi Hıfzısıhha Kânunu” ile belirlenmiş, 1936 yılında çıkarılan 3017 sayılı “Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı teşkilât ve Memurin Kânunu” ve daha sonra bu kânuna ek olarak çıkarılan diğer kânunlarla teşkilât yapısı kurulmuştur. Daha sonra bakanlık 13 Aralık 1983 târih ve 181 sayılı kânun hükmünde kararnâmeyle bugünkü şeklini aldı.

Görevleri: 1593 sayılı kânunla belirlenen görevler şöyle özetlenebilir:

Ana, çocuk ve gençlik sağlığını korumak; bulaşıcı ve salgın hastalıklarla ve çok sayıda ölümlere sebep olan diğer zararlı tesirlerle savaşmak, bunların yurt dışından ülke içine girmesini önlemek; hekimlik ve sağlıkla ilgili diğer mesleklerin uygulamalarını düzenlemek ve denetlemek; besinleri, ilâçları, zehirli ve etkili uyuşturucu maddeleri, hayvanlar için kullanılan serum ve aşılar dışında olmak üzere, serum ve aşıları denetlemek; okul sağlığı, çalışma ve mesken sağlığı ile ilgili hizmetleri yürütmek; mâden suları ile diğer şifâlı suların sağlık yönünden denetimini sağlamak; hıfzısıhha müesseseleri ve bakteriyoloji laboratuvarları ile biyokimyâsal muâyene ve incelemeler yapan kuruluşlar açmak ve işletmek; meslekî öğretim kuruluşları açmak, yönetmek ve dengi kuruluşların açılmasına izin vermek ve bunları denetlemek; akıl hastalıklarını tedâvi edecek, sakatlığı olanları kabul edecek yurt ve kurumlar kurmak ve yönetmek; göçmenlerin, cezâevlerinin ve ulaştırma hizmetlerinin sağlıkla ilgili işlerini yürütmek; sağlıkla ilgili halk eğitimi ve istatistik hizmetlerini yürütmek ve bu gâyeyle bütün ulaştırma araçlarıyla işbirliği yapmak.

Sağlık Bakanlığı, görevlerini kendisine bağlı olan şu teşkilâtlarla yerine getirir:

Sağlık İşleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Propagandası ve Tıbbî İstatistik Genel Müdürlüğü, Tedâvi Kurumları Genel Müdürlüğü, İlâç ve Eczâcılık Genel Müdürlüğü, Hudut ve Sâhiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Sıtma Eradikasyon Dâire Başkanlığı, Verem Savaş Dâire başkanlığı, Âile Plânlaması Ana ve Çoğuk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Sıtma Savaş Dâiresi Başkanlığı, Kanserle Savaş Dâiresi Başkanlığı, Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, Destek Hizmetleri Dâiresi Başkanlığı, Personel Genel Müdürlüğü, Protokol ve Dışilişkiler Grup Başkanlığı, Avrupa Topluluğu Koordinasyon Dâire başkanlığı, Sosyalleştirme Dâiresi Başkanlığı.