Alm. Chios, Fr. Chio, İng. Chios. Akdeniz’de, Anadolu’nun batısında bir Yunan adası. Yunanca ismi Khios’tur. Kuzeyden güneye 45 km uzunluğunda, doğudan batıya 22 km genişliğindedir. Çevresindeki adalarla merkezi Sakız şehri olan idârî bir bölüm meydana getirir.

Yunan mitolojisinde Ada’dan Homeros’un vatanı diye bahsedilir. Anadolu’ya yakınlığı ve Doğu Ege’ye hâkimliği yüzünden bölgeye göz dikenler için dâimâ mühim bir hedef olmuştur. Çeşitli târihlerde Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar ve Cenevizliler tarafından işgâl edildi. Ada, Çaka Bey tarafından alınmasıyla Selçuklu idâresine girdi. Ancak bu durum uzun sürmedi ve Sakız 1304’te tekrar Cenevizlilere bırakıldı. Cenevizli Zaccaria Sülâlesinin elinde 1566’ya kadar kalan ve kısa süreli işgâllere uğrayan Sakız, bu târihte kesin olarak Osmanlıların eline geçti. Midilli, Rodos kadar olmasa da Doğu Akdeniz’de Türk hâkimiyeti tesis olununcaya kadar mühim bir karakol vazîfesi yaptı. Aynı zamanda Hollanda, Rusya, İngiltere gibi uzak yerlerle alış-veriş yapılan bir tarım merkezi oldu. Balkanlarda ve Osmanlılara âit bölgelerde birçok devletin bağımsızlığını kazanmasıyla, Sakız da otonom bir statüye kavuştu.

Yunanlı âsilerin kışkırtmasıyla adada büyük çaplı bir isyan çıktı. Asırlar boyunca kendilerini âdil bir biçimde idâre eden Osmanlılara saldıran Sakız isyancıları çok sayıda Müslüman ahâliyi ve askeri öldürdüler. Bunun üzerine Ada’ya sevk edilen birlikler, ancak uzun bir müddet sonra hâdiseyi kontrol altına alabildiler.

1912’de Birinci Balkan Savaşı başlayınca Yunanistan Sakız’ı ele geçirdi. Ada, Birinci Dünyâ Savaşı sırasında da bu devlette kaldı. İkinci Dünyâ Savaşı sırasında Yunanistan’ın Almanlara teslim olmasının akabinde Alman ve İtalyan askerleri ada’ya girdiler. 1944’te ise Yunan-İngiliz ortak kuvvetleri, Sakız’ı geri alarak Yunanistan’a bıraktılar.

Orta yükseklikte denilebilecek kadar engebeli olan Ada’da yüksek tepeler kuzey ve kuzeydoğuda toplanmıştır. En yüksek nokta kuzeyde bulunan, 1297 metre yüksekliğindeki Pelinnainon Tepesidir. Denize açılan güneybatı ve doğu bölgelerini ise her türlü ürünün yetişmesine müsâit verimli topraklar kaplar.

Ada ekonomik bakımdan kendisini besleyebilecek durumdadır. En çok tahıl, zeytinyağı, tütün, turunçgiller ve direklik keresteler gelir getirmektedir. Antimon, kalamin ise çok çıkarılan mâdenlerdir. Türkiye’nin batı kıyılarında olduğu gibi Sakız Adasında da süngercilik oldukça gelişmiştir.