Abdülkerim Satuk Buğra Han ilk Müslüman-Türk hükümdarı. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Babası Karahanlı hükümdar ailesinden Bezir Han idi. Babasının ölümü üzerine amcası ve üvey babası Oğulcak Kadır Hanın himayesinde büyüdü. Satuk Buğra on iki yaşlarında iken Maveraünnehr ve Horasan bölgesine hakim olan Müslüman Samanlı Devleti şehzadeleri arasında anlaşmazlık çıktı. Bunlardan Nasır bin Ahmed, Oğulcak KadırHanın ülkesine sığındı. Ona iyi muamele edip Artuç nahiyesinin idaresini verdi. Artuç Nasır bin Ahmed'in gayretleri ve gelip-giden Müslüman tüccarlar sayesinde bir ticaret merkezi oldu. Satuk Buğra da Artuç'un ziyaretçileri arasındaydı. Nasır bin Ahmed'le tanışıp ondan İslamiyeti öğrenerek Müslüman oldu. Abdülkerim adını aldı. Yirmi beş yaşına gelince Müslüman olduğunu açıklayıp, amcası ile mücadeleye başladı. Onunla Fergana Savaşını yaptı. İlk olarak Atbaşı kalesini zaptetti. Daha sonra üç bin kişilik bir orduyla Kaşgar üzerine yürüyüp fethetti. Amcası OğulcakKadırHanı öldürdü. Ülkede hakimiyeti sağlayıp birliği temin etti. Türk ülkelerinde İslamiyeti hızla yaydı. Ebü'l-Hasan Muhammed gibi İslam alimleri, Satuk BuğraHana yol gösterip teşvik ettiler.

Abdülkerim Satuk Buğra Han, daha sonra yaptığı savaşlarda; Yağma, Çiğil, Oğuz kabilelerinin yerleşmiş bulunduğu Türkistan şehirlerini birer birer ele geçirdi. Bu sırada Karahanlılar Devletinin doğu kısmına hakim olan Büyük Kağan Bazır Arslan Han Çinlilerden yardım alarak 924 yılında Abdülkerim Satuk Buğra Hana karşı savaş açtı. Satuk Buğra Han Müslümanların yardım ve desteğiyle, onunla Balasagun Savaşını yaptı ve galib geldi.

Bundan sonra 31 yıl hüküm süren Satuk Buğra Han, güzel ve adil idaresi ile binlerce kimsenin Müslüman olmasına vesile oldu. 955 (H.344) senesinde Kaşgar civarında bulunan Artuç kasabasında vefat edip oraya defnedildi.Abdülkerim Satuk Buğra Handan sonra, oğulları devrinde de ülkesine pekçok İslam alimi gelip, İslamiyeti doğru olarak anlattılar ve yayılmasına çalıştılar. Kendisinden sonra Musa Tunga adında bir oğlu yerine geçti. Bundan sonra da bunun oğlu Baytaş Süleyman Arslan hükümdarlık yaptı. Başka oğulları ve kızları olduğu da rivayet edilmiştir.

xxxxxxxxx

English Biography

SATUK BUGRA KHAN

Abdulkerim Satuk Bugra Khan is the first Muslim-Turk ruler. His exact birth date is not known. His father was Bezir Khan, from Karahanli ruler family. Upon his father's death, he was brought up under protection of his uncle and stepfather Ogulcak Kadir Khan.

When Satuk Bugra Khan was twelve, some conflict occurred between the princes of Muslim Samanli State ruling over Maveraunnehir and Horasan regions. One of them, Nasır bin Ahmed, took shelter in Oğulcak Kadir Khan's country. He treated him well, and gave the administration of Artuç town. Artuç region became a center of trade due to Nasır bin Ahmed's efforts and visiting Muslim tradesmen. Satuk Buğra was also among the visitors of Artuç. He met Nasır bin Ahmed and learned Islam from him, and became a Muslim. He took the name Abdulkerim.

He announced that he was a Muslim when he was twenty five and started fighting against his uncle. He made Fergana war against him. First he seized Atbaşı castle. Then he marched on Kaşgar with an army of three thousand people and conquered the city.He killed his uncle Ogulcak Kadir Khan and succeeded in ascending to Karahanli throne.He ensured unity in the country under his domination. He spread Islam in Turkish countries rapidly. Islam scholars such as Ebu'l-Hasan Muhammad guided and encouraged Satuk Bugra Khan.

Abdulkerim Satuk Buğra Khan seized one by one Turkistan cities where Yagma, Çigil, Oghuz tribes had settled down. At the same time, Big Khan Bazır Arslan, who dominated eastern part of Karahanlilar State, declared war on Abdulkerim Satuk Buğra Khan in 924 with assistance of Chinese. Satuk Bugra Khan fought Balasagun war against him with support of Muslims and came out victorious.

After that, Satuk Buğra Khan, who reigned for 31 years, caused thousands of people to be converted into Islam with his good and fair governance. In 955 (H 344), he passed away in Artuç town in the vicinity of Kaşgar and was buried there. After Abdulkerim Satuk Buğra Khan, in his sons' period many Islam scholars came to his country and told about true Islam and tried spreading of it. His son Musa Tunga acceded to the throne after him. Then his son Baytaş Suleyman Arslan reigned. It is reported that he had other sons and daughters.

Kaynak: www.ozturkler.com