Türkiye Büyük Millet Meclisi adına mali denetim yapan, kesin hüküm verme yetkisine sahip anayasal kuruluş. Yüksek bir yargı organı olan Sayıştay, kamusal hesap işlerinin son yargılama yeridir.

Osmanlı Devleti'nde, devlet harcamalarını denetlemek amacıyla, Divân-ı Muhasebat adlı kuruluş, 1865 yılında kuruldu. Bu kuruluş, padişah ve Meclis-i Mebusan'a karşı sorumluydu. 1923 yılında Osmanlı Devleti'nin son bulmasıyla bu kuruluş da çalışmalarına son verdi. Divân-ı Muhasebatın yetki ve görevleri, 1923 yılının sonlarına doğru kurulan yeni bir kuruluşa devredildi. Yeni Divân-ı Muhasebat, TBMM adına mali denetim yapan bir kurum hâline getirildi ve 1934 yılında da adı Sayıştay olarak değiştirildi.

Sayıştayın görevleri 1982 yılında yeniden belirlendi. Buna göre, Sayıştay, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir ve giderleriyle mallarını denetlemek, hesap işlemlerini kesin hükme bağlamak ve denetleme yapmakla görevlidir. Sayıştayın almış olduğu kesin kararlara itirazlar, yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılmak zorundadır. Bu itirazlar kararın düzeltilmesi amacıyla ve bir kereye mahsus yapılabilir. Bu kararlar için idari yargı yoluna başvurulamaz. Vergi ya da benzeri konular hakkında Danıştay ve Sayıştay kararları hakkında bir anlaşmazlık çıkarsa, Danıştay'ın kararları esas alınır.

Sayıştayın kuruluşu, işleyişi ve üyeleri gibi konular, 832 sayılı Sayıştay Kanunu ile düzenlenmiştir. Sayıştay birinci başkanı ve üyeleri, bu kanunda belirtilen nitelikleri taşıyan istekliler arasından TBMM tarafından gizli oyla seçilir. Sayıştay daire başkanları, Sayıştay Genel Kurulu tarafından kendi üyeleri arasından seçilir. Gizli oyla ve dört yıllığına seçilen daire başkanları, kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekli edilemezler.

Sayıştayın denetimine bağlı olan kuruluşlar, genel ve katma bütçeli daireler, sermayelerinin yarısı ya da yarıdan çoğu bu dairelerce karşılanan fon ve kuruluşlar, belediyeler ve yasada belirtilen diğer kuruluşlardır. Denetleme sırasında suç teşkil eden bir durum tespit edilirse konu bir rapor hâlinde ya ilgili daireye ya da Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.

İLGİLİ KONULAR

Yargı Organları