Alm. Sekretär (m), Fr. Serpentaire (m), İng. Secretary-bird. Familyası: Yılanakbabasıgiller (Serpentariidae). Yaşadığı yerler: Afrika’nın alçak otlarla kaplı alanlarında. Özellikleri: Uzun bacaklı, usta yılan avcısı bir kuş. Çoğunlukla yerde gezer. Yılanları ayak darbeleriyle öldürerek yer. Çeşitleri: Tek türdür.

Yılanakbabasıgiller familyasından, Afrika’da Büyük Sahra’nın güneyindeki topraklarda yaşayan, gündüz yırtıcılarından, uzun bacaklı bir kuş. Yüksekliği 120 cm’ye ulaşır. Uzunluğu 125 cm kadardır. Gövdesinin çoğu külrengindedir. Kanat uçları ve bacakların tüylü kısmı siyah renklidir. Kuyruğunun uzun orta tüyleri beyaz olup, uçları siyahla biter. Başının arkasından siyah uçlu tüyler çıkar. Tepesindeki bu tüyler, kâtiplerin kulak arkalarına sıkıştırdıkları tüy kalemleri hatırlattığından “sekreter kuşu” adını almıştır. “Yılan akbabası” da denir.

Alçak otlarla örtülü alanlarda tek veya çift dolaşır. Çok iyi uçabildiği hâlde zamânının çoğunu yerde gezinerek geçirir. Çoğunlukla ormansız bölgeleri tercih eder. Yüksek ağaçlarda yuva kurar. Sabah erkenden yere atlayarak besin aramaya başlar. Kemirici, kertenkele, böcek ve yılan avlayarak beslenir. Güçlü ayakları sert pullarla örtülüdür. Yılanların arkasından koşarak ayak darbeleriyle saldırır. Çok zehirli yılanları kanatlarıyla kendisinden uzak tutar. Saldıran yılana karşı kanadının birini kalkan gibi kullanırken, telek tüylerini ısırtarak zehirini boşaltmasını sağlar. Bu arada diğer kanadıyla hasmına sert darbeler vurarak sersemletir ve bâzan belini kırar. Yılanı sersemlettikten veya öldürdükten sonra kemirerek yer.

Afrika çiftçileri bunu evcilleştirerek kemirici ve böceklerin zararından korunmada kullanırlar. Dişi, ağustosta yeşilimsi beyaz renkli 2-3 yumurta yumurtlar. Erkek, kuluçka süresince dişisine yiyecek taşır. Yavrular 45 günde yumurtadan çıkar. Eşler yavrularını yarı sindirilmiş besinlerle besler. Yavrular, 60-70 gün sonra yuvayı terkeder.