13 Şubat 1925'te başlayan ve merkezi Diyarbakır olan ayaklanma. Cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanan politikalar, Doğu Anadolu'da çeşitli muhalefet odakları oluşturmuştu. Bu muhalefet odaklarından Kürt İstiklâl Komitesinin çalışmaları açığa çıkarıldıktan sonra, örgütün önde gelen yöneticilerinin çoğu tutuklandı. Ama örgütçe daha önce yürütülen propagandanın etkisiyle, birçok yörede ayaklanma hazırlıkları başladı. Örgütle yakın ilişki içinde olan ve aynı doğrultuda çalışmalar yürüten Şeyh Sait'e bağlı kişilerin Diyarbakır'ın Piran köyünde jandarmalarla 13 Şubat 1925'te girdiği çatışma, kısa sürede genişleyerek yaygın bir ayaklanmanın kıvılcımını oluşturdu. Darahini'yi basarak valiyi ve öteki görevlileri tutuklayan Şeyh Sait, halkı din adına ayaklanmaya çağırdı. Bunun üzerine hükümet doğu illerinde sıkıyönetim ilân etti.

Ayaklanmacıların üzerine gönderilen ordu birlikleri, Diyarbakır'a çekilmek zorunda kaldı. Olayların hızla gelişmesi karşısında, 4 Mart 1925'te Takrir-i Sükün Kanunu kabul edildi. Ankara ve Diyarbakır'da İstiklâl Mahkemeleri kuruldu. Askeri birlikler, Şeyh Sait ve adamlarını ele geçirdi. Haklarında ölüm cezasına karar verildi. Bu ayaklanmayla ortaya çıkan gelişmeler, çok partili yaşama geçiş yönünde atılan adımların kesintiye uğramasına neden oldu. Ayaklanmaya karıştığı gerekçesiyle Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 3 Haziran 1925'te kapatıldı.