Rusyalı roman yazarı ve târihçi. Rusya’nın Kislovodsk şehrinde 11 Aralık 1918’de doğdu. Doğumundan önce babası öldüğünden annesi tarafından yetiştirildi. Rostov Devlet Üniversitesinin matematik bölümünden mezun olduktan sonra Moskova Devlet Üniversitesinde mektupla edebiyat tahsili gördü. İkinci Dünyâ Savaşında topçu birliğinde vazîfe yaptı. 1945’te yazdığı bir mektubunda Stalin’i tenkit ettiği için tutuklandı ve 8 yıl hapis, 3 yıl sürgün cezâsına çarptırıldı. 1956’da îtibârı iâde edilerek, Orta Rusya’da Ryazan şehrinde yerleşmesine izin verildi. Burada hem matematik öğretmenliği yaptı hem de çeşitli eserler yazdı.

Hükümetin kültürel hayat üzerindeki kontrölünü gevşettiği 1960’lı yıllarda İvan Denisoviç’in Hayatında bir Gün adlı romanı meşhûr Sovyet edebiyat dergisi Novi Mir’de yayınlandı. Stalin dönemini anlatan ilk Sovyet edebiyat eseri olması, kitabın kamuoyu üzerindeki etkisini daha da fazlalaştırdı.

Kruşçev’in 1964’te iktidardan düşmesi üzerine giderek sertleşen eleştiri ve baskılarla karşı karşıya kalan, Soylenitsin’in eserlerinin SSCB’de basılmasına izin verilmedi. Bunun üzerine eserlerini gizlice bastırıp, dağıttı. Daha sonraları eserlerinin bâzıları yurt dışında basılınca milletlerarası bir üne kavuştu. 1970’te Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı ise de, bir daha ülkesine geri alınmayacağından çekinerek ödül törenine katılmadı.

Stalin döneminde büyük bir yaygınlık kazanan hapishâneler ve çalışma kamplarını anlatan Gulag Takım Adaları adlı eserinin yayınlanmasından sonra tutuklanan Soljenitsin 12 Şubat 1974’te vatana ihânetle suçlandı. Ertesi gün Sovyet vatandaşlığından çıkarılarak yurt dışına sürüldü. Önce İsviçre’ye yerleşenSoljenitsin, 1970’te verilen Nobel Edebiyat Ödülünü İsveç’e giderek aldı. Daha sonra ABD’ye giderek Vermont’taki bir çiftliğe yerleşti. Halihazırda burada yaşamaktadır (1994).

Soljenitsin, Rusya’nın geleneksel Hıristiyan değerlere dayanan, iyi niyetli bir otoriter rejimle yönetilmesinin gerekliliğini savunmaktadır. Yazmış olduğu diğer eserler şunlardır:

1) İlk Çember (1968), 2) Kauser Koğuşu (1968), 3) Ağustos 1914 (1971), 4) Lenin Zürih’te (1976), 5) Meşe ve Buzağı (1980), 6) Hayatî Tehlike (1980).