Alm. Familienname (f), Fr. Nom (m) de famille, İng. Family name. Bir kimsenin asıl adından sonra gelen ve ortak soyunu belirten kânunen mecbur âile ismi. İlk insan ve ilk peygamber hazret-i Âdem’den îtibâren, insan nüfûsu arttıkça aynı ismi taşıyan insanların sayısı da fazlalaşmıştır. Benzer veya aynı ismi taşıyan kişileri birbirinden ayırmak için, lakap ve ünvanlar kullanılmaya başlanmıştır.

Ayrıca, bir âilenin soyunu sopunu belirtmek, diğer âilelerden ayrılabilmesi için “Soyunun ismini, şeceresini” tanımak, bilmek lâzımdır. Bu bakımdan Osmanlılar zamânında, Trakya ve Anadolu’da her âilenin bir lakabı vardı. Ona göre âileler anılır diğer sülâlelerden ayrılırdı. Meselâ, Bayraktaroğulları, Hatipoğulları, Kılıçlıoğulları, Kökçüler, Hacı Aliler, Celâlzâdeler gibi.

Cumhûriyetten sonra, 21 Haziran 1934 târih 2925 sayılı Soyadı Kânunu ile soyadı, mecbûrî hâle getirildi. Yine aynı kânunun 7 ve 8/c maddelerine göre, rütbe, memuriyet, aşiret, yabancı ırk ve millet isimleriyle, umûmi âdâba uygun olmayan veya iğrenç, gülünç olan soyadları kullanılamaz. Ayrıca bütün ünvan ve lakaplar kaldırılmıştır. Meselâ; Ağa, Paşa gibi ünvanlar kullanılamaz olmuştur.

Her çocuk baba, her kadın koca soyadını kullanmak mecburiyetindedir. Boşanan kadın dilerse koca, dilerse baba soyadını kullanır. Târih ve kânun no; kânuna göre ise, kadın dilerse evlendiği hâlde de kendi baba soyadını kullanabilmektedir. Soyadını değiştirmek, mahkeme kararı ile mümkündür.