on beşinci asır Türk edebiyatının meşhur Mevlid şâiri. Bursa’da doğduğu bilinmesine rağmen, doğum târihi bilinmiyor. Halk arasında “Süleyman Dede” diye de anılır.

Kendisi Birinci Murâd Hanın veziri, Ahmed Paşanın oğludur. Dedesi Mahmûd Bey 1338 senesinde, Sadrâzam Süleyman Paşa ile Rumeli’ye salla geçenlerdendir. Esas ismi, Süleyman bin İvaz Paşa bin Mahmûd’dur. Kendisi küçük yaşından îtibâren çok kuvvetli bir dînî tahsil ve öğrenim görmüştür. Sultan Yıldırım Bâyezîd Han zamânında, Bursa Ulu Câmide imamlık yaptığı, bir müddet de Yıldırım Bâyezîd Hanın oğlu Emir Süleyman’ın sarayında bulunduğu nakledilmektedir. 1422 yılında Bursa’da vefât etmiştir. Mezarı Çekirge’dedir.

SüleymanÇelebi’nin edebî kişiliğini tam mânâsıyla ortaya koyan meşhur Türkçe mevlididir. Bu eseri, UluCâmideki dînî bir münâzara neticesinde, İranlı bir vâizin, Peygamber efendimizle diğer peygamberler arasında hiçbir üstünlük olmadığını ileri sürmesi üzerine, Peygamber sallallahü aleyhi ve sellemin üstünlüklerini ortaya koymak gâyesiyle kaleme aldığı nakledilir. Edebiyatımızdaki dînî şiirler içerisinde halkımızı en çok etkileyen Vesîlet-ün-Necât ismindeki SüleymanÇelebi’nin Mevlidi’dir. Doğum, ölüm, düğün vs. gibi birçok zamanlarda hâlâ okunmaktadır. Tabiî bir içtenlik ve samimilik taşıdığı için, her zaman birçok nazireler yazılmış olduğu hâlde, hiçbiri onun yerini alamamıştır.

Mevlid; 800 beyte yakın, mesnevî tarzında dînî bir eserdir. Fâilâtün, Fâilâtûn, Fâilun vezniylePeygamber efendimiz için yazılmış bir methiyedir.

Allah’a yalvarış Münâcât, Peygamber aleyhisselâmın doğuşu Velâdet, peygamber oluşu Risâlet, ruhânî ve cismânî olarak arşa çıkması Mîrac, vefâtı Rıhlet ve en son Duâ olmak üzere 6 bölüme ayrılır. (Bkz. Mevlid)

Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid’den beyitler:

“Allah adın zikredelim evvelâ
Vâcib oldur cümle işde her kula

Allah adın her nefesde di müdâm
Allah adıyla olur her iş temâm

Çok temennî kıldılar Hak’tan bular (diğer peygamberler)
Tâ Muhammed ümmetinden olalar “aleyhisselâm”

Enbiyânın şeksiz ol sultânıdır
Cümlesinin cânı içre cânıdır

Anun içün oldu bu varlık kamu
Ay ü yıldız, yer ü gök, uçmak, tamu

Âmine Hâtun Muhammed ânesi “aleyhisselâm”
K’ol sedeften doğdu ol dür-dânesi