Alm. Sternhaufen, Fr. Constellation, İng. Constellation. Gökte, birbirine göre durumları her vakit aynı kalan, değişmeyen yıldızlar topluluğu. İnsanoğlu çok eski çağlardan beri gökyüzünü gözlemiş ve yıldız kürelerini belirli cisimlere ve yaratıklara benzeterek adlandırmıştır. Günümüzde gökyüzünde 88 takımyıldızı bilinmektedir. Takımyıldızları Lâtince birer kelimeyle adlandırılır. Milletler bu isimleri kendi lisanlarına çevirerek kullanmaktadır.
Takımyıldızları burçlar olarak da bilinmektedir. Bütün gökyüzü 88 burca bölünmüştür. Gökyüzünün kuzey ve güney yarımkürelerini kapsayan 88 alandan her biri, bir takım yıldızını meydana getirir. Her yıldız, galaksi veya gök cismi, takımyıldızlarından birinin alanı içinde bulunur. Kırk sekiz takımyıldızının adları ve konumları 17. yüzyılın başına kadar biliniyordu ve günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. Geri kalan 40 takımyıldızının büyük bölümü 17 ve 18. yüzyıl astronomlarınca târif edilmiştir. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU)’nin 1945’teki çalışması sonucunda, bugünkü 88 takımyıldızının adı ve konumu üzerinde anlaşmaya varıldı.
Halk arasında, zodyak (burçlar kuşağı) üzerinde yer alan 12 takımyıldıza ortak olarak “burçlar” adı verilmiştir. Zodyak, gökyüzünde güneş ve başlıca gezegenlerin yolu üzerinde bulunduğu tasarlanan hayâlî bir kuşaktır. Burçlar kuşağı olarak da bilinmektedir.
Burçlar kuşağındaki takımyıldızlarının sınırları sâbit olduğu dönemlerde, Güneşin bu takımyıldızlarının içinden geçiş târihleri şöyledir:
Güneşin burca giriş
Burcun Adı ve çıkış târihi:
Koç (Aries) 21 Mart-19 Nisan
Boğa (Taurus) 20 Nisan-20 Mayıs
İkizler (Gemini) 21 Mayıs-21 Haziran
Yengeç (Cancer) 22 Haziran-22 Temmuz
Aslan (Leo) 23 Temmuz-22 Ağustos
Başak (Virgo) 23 Ağustos-22 Eylül
Terâzi (Libra) 23 Eylül-23 Ekim
Akrep (Scorpius) 24 Ekim-21 Kasım
Yay (Sagittarius) 22 Kasım-21 Aralık
Oğlak (Capricornus) 22 Aralık-19 Ocak
Kova (Aguarius) 20 Ocak-18 Şubat
Balık (Pisces) 19 Şubat-20 Mart
Güneşin burçlara karşı olan durumunun değişmesi yüzünden, bugün burçlardan hiçbiri kendi adıyla anılan bölgede bulunmamaktadır.
Ilım noktalarının yalpalamasından dolayı takım yıldızları doğuya doğru kaymış bulunmaktadır. Bu yüzden 20. yüzyılda Güneş, 1 Ocakta Oğlakta olmayıp Yay burcundadır.
Takımyıldızlarının Lâtince ve Türkçe adları:
Bilimsel adı Bilimsel adı
(ve genitif Türkçe (ve genitif Türkçe
ekleri) adı ekleri) adı
Andromeda (-ae) Andromeda İndus (-i) Hintli
Antia (-ae) Pompa Lacerta (-ae) Kertenkele
Apus (-odis) Cennetkuşu Leo (-nis) Aslan
Aquarius (-ii) Kova Leo (-nis) minor (is)
Aquila (-ae) Kartal Küçük Aslan
Ara (-ae) Sunak Lepus (-oris) Tavşan
Aries (-tis) Koç Libra (-ae) Terâzi
Auriga (-ae) Arabacı Lupus (-i) Kurt
Bootes (is) Çoban Lynx (-cis) Vaşak
Caelum (-i) Çelikkalem Lyra (-ae) Çalgı
Camelopardalis (-) Zürafa Mensa (-ae) Masa
Cancer (-cri) Yengeç Microscopium (-ii) Mikroskop
Canes (-um) Monoceros (-otis) Boynuzlu At
Venatici (orum) Av Köpekleri Musca (-ae) Sinek
Canis (-) Norma (-ae) Cetvel
Major (-is) Büyük Köpek Octans (-tis) Sekizlik
Canis (-) Ophiuchus (-i) Yılancı
Minor (-is) Küçük Köpek Orion (-is) Orion
Capriconus (-i) Oğlak Pavo (-nis) Tavus
Carina (-ae) Korina Pegasus (-i) Kanatlı At
Cassiopeia (-ae) Koltuk Perseus (-i) Kahraman
Centaurus (-i) Erboğa Phoenix (-cis) Ankakuşu
Cepheus (-i) Sefe Pictor (-is) Ressam
Cetus (-i) Balina Pisces (-ium) Balıklar
Chamaeleon (-ontis) Bukalemun Piscis (-) Austrinus (-i) Güney Balığı
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.