Alm. Pufferlösungen (f.pl.), Fr. Solutions (f.pl.), tampons, İng. Buffer Solutions. Kimyâda az miktarda kuvvetli asit veya kuvvetli baz ilâvesiyle, hidrojen iyonu derişimi değişmeyen çözeltiler. Çok seyreltik asit veya bazın bir damlasının ilâvesi saf suyun hidrojen iyonu konsantrasyonunda büyük değişiklik meydana getirir. Asit ve bazları nötralize eden tamponlar zayıf asit ve tuzu veya zayıf baz ve tuzu karıştırılarak elde edilir. Meselâ, zayıf bir asit olan asetik asit (CH3COOH) ile onun iyonize tuzu olan sodyum asetatı (Na+ CH3COO-) ihtivâ eden çözelti tampon çözeltidir. Asit, tuz iyonlarının bulunmasından dolayı pek az miktarda iyonlarına ayrılır.
CH3COOH® H++CH3COO
Çözeltiye sodyum hidroksit (NaOH) gibi kuvvetli bir baz ilâve edildiği zaman, asidin hidrojen iyonları (H+) ile bazın hidroksil (OH-) iyonları birleşerek su meydana getirir. Çözeltinin hidrojen iyonu konsantrasyonu asetik asidin daha fazla iyonlaşmasıyla takviye edilir. Hidroklorik asit (HCl) gibi kuvvetli bir asit ilâve edilirse, asitten gelen hidrojen iyonlarıyla çözeltideki asetat iyonları asetikasit teşkil etmek üzere birleşirler ve bu durumda da çözeltinin pH’sı pek değişmez.
Toprak, amonyum tuzları, karbonat ve fosfatlar bulunan tamponlar ihtivâ eder. Tamponlar zirâat problemlerinin tetkikinde önemlidirler. Kan bikarbonatlar ve karbonik asitlerle kuvvetlice tamponlanmıştır. Bu tamponlar kanı suyunkine yakın sâbit bir hidrojen iyonu konsantrasyonunda tutmaya yeterlidir. Aksi takdirde asit veya baz ilâvesiyle pH değişir ve ölüme sebep olurdu.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.