Alm. Bärtierchen, Fr. Tardigrades, İng. Tardigrades. Eklembacaklı hayvanların, ilkel-eklembacaklılar (Malacopoda) alt dalının bir sınıfı. Türleri tardigrat olarak bilinir.

Denizlerde, tatlı sularda, rutûbetli kumlarda yosun ve likenlerin arasında yaşayan çeşitleri vardır. Mikroskobik eklembacaklılardır. Boyları toplu iğne başından daha büyük değildir. En küçükleri 0,1 mm boyundadır. En büyükleri 1mm’yi geçmez.

Silindirik gövdeleri dört çift küt bacağa sâhiptir. Bir beyni, iki göz deliği ve sindirim kanalı vardır. Tardigratların kalbi ve ciğerleri yoktur. Doğrudan doğruya derileriyle solunum yaparlar. Emici ağızlarıyle çoğunlukla bitkisel hücreleri emerler.

Boyundan büyük işler başaran eklembacaklılardır. Tardigratı kaynatınız veya dondurunuz, yine yürümeye başlar. Kendisini yıllarca uykuya yatırabilir. Tabiatta hayat mücâdelesi veren canlılar içinde en dayanıklısıdır. Laboratuvar denemelerinde helyum gazıyla -272°C’de dondurma ve +192°C’de ısıtılma işlemlerine 20 ay dayanmıştır. 92°C’de eter, alkol ve diğer zararlı kimyevî maddelerle bir hafta kaynatılmıştır. Fakat bir şey olmamıştır. Normal ısı ve nem ortamına konulduğunda tardigratın tekrar ayağa kalkarak yürümeye başladığı gözlenmiştir. Bâzı tardigrat türleri, tozlu ve kuru bir müzede 120 yıl canlılık alâmeti göstermeden durduktan sonra tekrar canlanıp yürümeye başlamıştır. Bütün bunların izahını yapmak çok güçtür. Buna rağmen bilim adamları anabiyoz olayıyla bunu sathi olarak açıklamaktadır. (Bkz. Anabiyoz)

Bunlar anabiyoz durumunda kaynama ve donma noktasının altında hayatlarını sürdürebilirler. Halbuki aktif hayatlarında bu derecelerde çoktan ölürler. Tardigratlar insanlarda olmayan bâzı husûsiyetlere sâhiptir. Bu özellikler, bilim adamları tarafından henüz tam çözülmüş değildir. Baltık ve Kuzey Kanada’nın soğuk iklimleri, Japonya’nın suyun kaynama noktasından yüksek sıcak kükürtlü kaynakları tardigratlar için bir mesele değildir. Buralarda rahatça hayatlarını devam ettirirler.

İnsan hayret etmektedir: Nasıl olur da bu küçücük canlı zor şartlarda kendini dış dünyâya kapatıp gizlenmiş (latent) halde canlı kalabiliyor' Normal 18 aylık ömür seyrini 60 seneye çıkarabiliyor' Bunu her zaman değil de, meselâ çamurun veya kumun kuruduğu veya aşırı sıcak bir ortamla karşılaşınca yapıyor. Suyunu buharlaştırarak vücudu bir varil şeklini alıyor, canlılık faaliyetlerini mümkün olan en az seviyeye indirerek daha iyi şartlar bekliyor.

Bilim adamları daha büyük organizmaları dondurup uzun sene sonra tekrar aktif hayâta döndürme çalışmaları yapmaktadır. Bu çalışmalarda tardigrat bâzı konuların aydınlatılmasında yardımcı olmaktadır. Bu çalışmalarla ilgili problemler çözüldüğü zaman tıp büyük başarılar elde edecektir.

Tardigratların cinsiyetleri de çözülmesi zor bir problemdir. Şimdiye kadar hiç kimse iki tardigratı çiftleşme hâlinde görememiştir. 400’e yakın tardigrat çeşidinin hepsinde erkek ve dişi bireyler vardır. Yumurtadan çıkan yavru tardigrad 50 mikron boyundadır.

Antarktika ve tropik bölgelerin dışında, dünyânın her tarafında tardigratlara rastlanır. Kuru bir yosunun 1 gramında 22.000 adet tardigrat bulunabilmektedir.