Alm. Weinsteinsäure (f), Fr. Acide (m), tartarique, İng. Tartaric acid. İki tâne benzer asimetrik karbonu bulunan organik bir asit. Tartarik asidin dört izomerik şekli vardır: Polarize ışığı sağa çeviren d-tartarik asit; polarize ışığı sola çeviren l-tartarak asit; l ve d tartarik asitlerin eşit miktardaki karışımı olan ve optikçe aktif olmayan rasem şekil (dl-tartarik asit) ve molekülün iç yapısından dolayı optikçe aktif olmayan mezo-tartarik asit.
Bu asimetrik yapılar izomerlerin fizikî özelliklerinde değişikliklere sebep olur. Bunlar tabloda görülmektedir:
15°C’de
Erime % 20’lik sulu 100 g suda
Noktası çözeltide çözünen gram
Asit °C optik çevirme miktarı
d- Tartarik 170 + 12° 139
1- Tartarik 170 -12° 139
Rasemik 206 inaktif 20,6
Mezo tartarik 140 inaktif 125
Alelâde şekil olan d-tartarik asit, üzüm suyunun fermentasyonundan potasyum hidrojen tartarat şeklinde de elde edilir. Bu çökeltiye argol veya krem tartar denir.
Tartarik asit, gazozların, gaz çıkaran tabletlerin (efervesan), jelatinli tatlıların ve meyve şekerlemelerinin üretiminde kullanılır. Sanâyide de metallerin temizlenmesi, kaliko üstüne baskı yapılması, yün boyama ve fotoğrafçılıkta kullanılır. Tartarik asit tuzu olan potasyum-sodyum tartarat aynaların gümüşle kaplanması, peynir îmâli ve hafif müshil ilaçlarının hazırlanmasında; potasyum bitartarat ise kabartma tozlarının bileşiminde pirinç eşyânın temizlenmesinde, demir ve çeliğin elektroliz yoluyla kalaylanmasında kullanılır. Antimon potasyum tartarattan da böcek ilâcı ve mordan olarak faydalanılır.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.