Alm. Pfau (m), Fr. Paon (m), İng. Peacock. Familyası: Sülüngiller (Phasianidae). Yaşadığı yerler: Anayurdu Hindistan ve Seylan ormanlarıdır. Özellikleri: Erkeklerinin, çoğu renkli ve yelpaze gibi açılabilen uzun kuyrukları vardır. Nebâtî besinlerle beslenirler. Çeşitleri: Hind tavusu (P.cristatus), Cava tavus kuşu (Yeşil Tavus; P.muticus), Argus tavusu (A.argus), Kongo tavusu (A.congensis) meşhur türleridir.

Sülüngiller âilesinden, Hindistan ve Seylan ormanlarında yaşayan, kuyruğunun güzelliğiyle meşhur bir kuş. Bugün dünyânın her yerinde süs hayvanı olarak beslenirler. Güzelliği herkesçe bilinen bu kuş, Büyük İskender tarafından Hindistan dönüşü Avrupa’ya getirilmiştir.

Tavusun kuyruğu gâyet uzun ve renkli olup, üstü göz gözdür. Mavi gözlerle süslü, sedefli altın ve yeşil tüylerle örtülü bu kuyruk, yelpâze gibi açılarak gözler önüne serilir. Güzelliği dillere destan olan erkek tavustur. Dişisi, pek çirkindir. Görenler bunu başka bir kuş çeşidi sanırlar. Hindiye oldukça benzer. Dişisi esmerimtrak, kül rengindedir. Tavus kuşları, tavuklar gibi beslenirler, arpayı çok severler.

Bülbülün sesinin kulağa tesiri ne derece ise, tavusun göze tesiri de aynı derecededir. Başında renkli bir sorguç bulunur. Tavusun güzelliğine karşılık çirkin bir sesi vardır. Üreme dönemlerinde erkek tavus kuşu kuyruk tüylerini açarak dişisine kur yapar. Sürü hâlinde gezerler. Bir erkeğin peşinde 5-6 dişi bulunur. Kuyruğunu açtığı zaman bütün renklerin parıltısını aksettirir. Erkeğin boyu 110-125 cm, kuyruğu da 130 cm kadardır. Dişiler erkeklerden daha küçük olurlar. Dişi 12-15 kadar yumurta yumurtlar. Kuluçka süreleri bir ay kadardır. Yavrular küçükken hindi yavrularına çok benzer. Tavusun kuyruğu yeşilimsi bir rengi andırır. Vücûdundaki tüyler ise mor, yeşil, altın sarısı ve tunç renklerinin karışmasından meydana gelmiştir. Başlaa boyun tüylerinin rengi daha koyudur. Erkeğinin rengi üçüncü senede tüy döktükten sonra tamamlanır. Dördüncü yılda erginleşirler.

Lezzetli olduklarından Cava ve Seylan adalarında yerliler tarafından avlanır. Hindistan’ın bâzı bölgelerinde kutsal sayılırlar. Tavus kuşu, hazret-i Süleyman zamânından beri bilinirdi. Roma İmparatorluğu zamânında büyük ziyâfetlerde tavus kuşu ikram edilirdi. Tavus kuşunun derisi yüzülerek eti pişirildikten sonra tekrar derisi üzerine geçirilip sofraya tüyleriyle berâber konurdu.

Tavusun birkaç çeşidi vardır. Malezya, Sumatra ve Borneo ve çevresinde yaşayan Argus tavusu (Argusianus argus), kuyruğuyla berâber 160 cm kadar uzunluktadır. Vücut tüylerinde kestâne rengi sarı ve siyah lekeler göze çarpar. Mâdenî parıltısı olmayan yeşil benekleri boyuna çizgilerle süslüdür. Afrika’da yaşayan Kongo tavusunun kuyruğu diğer türlerden daha kısadır. Erkek, parıltılı mavi ve yeşil renklidir. Başında beyaz tüylü bir sorgucu vardır. Bu tür 1936 yılında bulunmuştur. Tavus kuşları kovalanınca kaçar. Yüksekçe bir yer gelince ancak havalanabilirler. Bununla berâber fazla uzağa uçamazlar. En korktukları düşmanları parstır. Parsla karşı karşıya gelince âdeta felç geçirerek donakalırlar.