Alm. Knospe (f), Fr. Bouton, bourgeon (m), İng. Bud. Gövdenin uç kısmındaki büyüme nokta üzerlerinin, kışın hücrelerin zarar görmesini önlemek bakımından üst üste gelerek sıkışmış yapraklarla örtülmesi. Tomurcuğu meydana getiren ve genellikle pulsu bir durum gösteren yapraklara tomurcuk pulu denir. Bunlar farklı bitkilerde ve hattâ türlerde, farklı şekildedir. Genellikle de tüylerle veya mumsu bir tabakayla örtülüdürler. Ana eksenin ucundaki tomurcuğa terminal tomurcuk (tepe tomurcuğu), eksen üzerinde yan dalların kökenini teşkil eden tomurcuklara da lateral tomurcuk (yan tomurcuk) denir. Yapraklarını döken ağaçlarda yan tomurcuğun altında yaprak izi denen düşmüş yaprağın taban izi bulunur. Yaprak ve yaprakların koltuğundaki yan tomurcukların bulunduğu bölgeye düğüm (nod), iki düğüm arasına (internod) adı verilir.

Tomurcuk gelişerek sürgün verirken tomurcuk pulları düşer ve yerlerinde tomurcuk pulu izleri kalır. Tomurcuk pulu izleri, yaprak izinden birbirine çok yakın birçok izden meydana gelmesiyle ayrılır. Gövde üzerinde iki tomurcuk pulu izleri arasında kalan bölge bir büyüme mevsiminde meydana gelmiştir. Tomurcukların bâzıları uzun zaman canlanmadan kalabilir. Uyku tomurcuğu denilen bu tomurcuklar bitkide herhangi bir yaralama olduğu zaman canlanarak yeni organlar verirler. Bunun için uyku tomurcuklarına yedek tomurcuk da denilir.

Gövde üzerinde sürgün veren tomurcuklardan başka çiçek tomurcuklarına da rastlanılır. Yaprak ve çiçek tomurcukları iç yapıları îtibâriyle birbirinden farklıdırlar.