Haçlı-Lâtin zulmünden kaçan Bizanslıların Trabzon ve çevresinde kurduğu devlet. Hıristiyanlar İslâm ülkeleri ve Türkler üzerine Haçlı Seferleri (1096-1270) tertip ettiler. Bunlardan Dördüncü Haçlı Seferinde Lâtinler, Bizans İmparatorluğunun merkezi İstanbul’u işgâl ettiler. Katolik mezhebine mensup Lâtinler, Ortodoks-Bizans Hânedanına, İstanbul ahâlisine ve şehre çok zarar verdiler. Haçlı ordusu, İstanbul’un zenginliği karşısında şaşkına döndü. İstanbul yağmalanıp, ahâlisine çok zulmedildi. Asilzâdeler ve hânedan mensuplarının zulümden kurtulabilenleri, Anadolu’ya çekildiler. Bizans İmparatoru Theodoros I Laskaris, İznik Rum İmparatorluğunu kurdu (1204). Bizanslılardan Komnenos âilesi, Trabzon’a gitti. 1204’te Trabzon Rum İmparatorluğunu kurdu. İstanbul’a ise Venedikliler hâkim olup, Lâtin İmparatorluğunu kurdular. Bunlar, 1204’ten 1261 yılına kadar Bizans’a hâkim oldular.

Trabzon Rum İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı Aleksios Komnenos (1204-1222) idi. Batıda Karadeniz Ereğlisi’nden, doğuda Batum’a kadar hâkim oldu. Aleksios Komnenos, İznik Rum İmparatorluğu ile mücâdele etti. Türkiye Selçukluları, 1214’te Trabzon’u kuşatıp Ereğli ile Amasra’yı ele geçirdikleri gibi Aleksios’u da esir aldılar. Sinop Selçuklular’a geçti. Aleksios Komnenos, Selçuklulara yardımcı asker, vergi ve hediye vermek sûretiyle esirlikten kurtuldu. Selçuklular, 1221’de Trabzon’u tekrar kuşattılar. Trabzon Rum İmparatorluğu Selçuklulara tâbi hâle geldi. Bu bağlılık Selçukluların Moğollarla yaptığı 1240 Kösedağ Harbine kadar devam etti. Moğollar, Anadolu’yu işgâl edince; Trabzon Rum İmparatorluğunu haraca bağladılar. Moğollardan sonra Türkmenlerin nüfuzuna girdi. Türkmenler, Giresun, Ordu ve Ünye ile havâlisini aldılar. İmparator Üçüncü Aleksios (1349-1390) Türkmenlerle iyi geçinmek için kızkardeşi Maria’yıAkkoyunlu Kara Yülük Osman Beye verdi. Dört kızını da Türkmen beyleriyle evlendirdi. Safevî Hânedanı mensuplarının anaları Trabzon Rum Hânedanına mensup kadınlardan doğmadır.

Osmanlı Devleti, Asya ve Avrupa kıtalarında genişlemesiyle, Trabzon’a da geldi. Sultan İkinci Murâd Han (1421-1451) zamânında Trabzon alınmak istenmişse de, Osmanlı donanması kuvvetli fırtınaya tutulduğundan harekât tamamlanamadı. Fâtih Sultan Mehmed Han (1451-1481) zamânda Osmanlıların Rum Beylerbeyi Hızır Bey, Trabzon Rum İmparatorluğuna karşı 1456’da karadan ve denizden taarruza geçti. Trabzon Rum İmparatorluğu, Osmanlılar karşısında çok zor duruma düştü. Osmanlılara vergi vermeyi kabul etti. Osmanlılardan emin olmak için, ittifak da aradılar. Doğuda kuvvetli bir Türkmen devleti kuran Akkoyunlu Devleti beylerine kız verip, akrabalık kurdular. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan Dördüncü Yuannis’in kızı Despina Hâtunla evlendi.

David Komnenos, 1458’de Rum İmparatoru olunca; Osmanlılara ödediği vergiyi kesip, ödenenleri de Uzun Hasan vâsıtasıyla geri istetti. Papa vâsıtasıyla da, Osmanlı Devletine karşı Avrupa devletlerinin ittifak yapmaları talebinde bulundu. Fâtih, Trabzon Rum İmparatorluğunun düşmanca hareketlerini yakından tâkip ediyordu. Fâtih, 1460’ta bizzat sefere çıkarak karadan Trabzon’a yürüdü. Osmanlı donanması da, 300 gemiyle denizden sefere katıldı. Osmanlı seferini Akkoyunlular engellemek istediyse de, Fâtih’e mâni olamadılar. Trabzon, karadan ve denizden muhâsaraya alındı. İmparator David, Osmanlılara karşı durulamayacağını ve Akkoyunlu ile Avrupa devletlerinin yardımının imkânsız olduğunu görerek, 26 Ekim 1461’de teslim oldu. Trabzon Rum İmparatorluğu târihe karışıp, toprakları ve mîrâsı Osmanlı Devletine kaldı.