Traverten sözcüğü, İtalya'da geniş traverten çökeltilerinin bulunduğu Tivoli'nin, Roma zamanındaki adı olan "Tivertino"dan gelmektedir. Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı, kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır.

Termal kaynağını meydana getiren jeolojik olaylar geniş bir bölgeyi etkilemiştir. Bu bölgede sıcaklıklar 35-l00ï‚°C arasında değişen 17 sıcak su alanı bulunmaktadır, Pamukkale termal kaynağı, bölgesel potansiyel içindeki bir ünitedir. Kaynak, antik dönemlerden beri kullanılmaktadır. Termal su, kaynaktan çıktıktan sonra, 320 m. uzunluğunda bir kanal ile traverten başına gelmekte ve buradan, 60-70 m'lik kısmı çökelmenin olduğu traverten katkatlarına dökülmekte ve ortalama 240 - 300 m yol katetmektedir. Katlat havuzcuklarında ve Katlat şeddelerinde, çökelmekte olan kalsiyum karbonat, başlangıçta yumuşak bir jet halindedir. Zaman içinde sertleşmekte "TRAVERTEN" olmaktadır. Ancak ziyaretçiler tarafından katratlar üzerinde gezilmesi ve oynanması, henüz yumuşacık haldeki kalsiyum karbonatların ezilmesine, dağılmasına ve çökelme dengesinin bozulmasına sebep olmaktadır. Traverten oluşumuna neden olan Pamukkale Termal Kaynağı'nın kimyasal ve fiziksel özellikleri yukarıda verilmiştir.

Termal kaynak suyunun, normal şartlara dönüşmeye çabalaması çökelmeye ve traverten oluşumuna sebep olmaktadır. Termal sudaki kalsiyum bikarbonatın aşırı miktarda bulunması ve suyun yüzeye çıkışı sonucu karbondioksit açığa çıkmakta ve kalsiyum karbonat çökmektedir. Bu arada bir molekül su oluşmaktadır.

Bu reaksiyonun oluşumunda, hava şartları, ısı kaybı, akışın yay ilimi ve suresi etkilidir. çökelme, termal sudaki karbondioksitin havadaki karbondioksit dengeye gelinceye kadar devam etmektedir. Yerinde yapılan analizlerde, kaynak başındaki suyun karbondioksit miktarı ortalama 725 MGK/1 iken, suyun travertenleri terk ettiğinde bu miktarı 45 MGK/1'ye düşmektedir. Keza kalsiyum bikarbonat da benzer şekilde 1200mg/1'den 400 MGK/1'ye düşmektedir. Keza CAD 576/8 MGK/l olan, beyazlatma sonunda 376.6 MGK/l düşmektedir. Bu analiz sonucuna göre, l itd sudan traverten üzerine 499.9 MGK CaC03 çökelmektedir. Bu miktar l I/sn su için günde 43191 g.çökelme demektir. Ortalama yoğunluğu 1.48 g/cm3 olan travertenin, çökelme hacmi 29.2 dm3 alan kaplar. Suyun ortalama debisi 465.2 l/sn olduğuna göre 13584 m2 alan beyazlatılabilecektir. Pratikte bu şartları yerine getirmek güçtür. Ancak bu teorik yaklaşıma göre yılda l mm. kalınlığında 4.9 km2 alan beyazlatılabilir görülmektedir.

Kırmızısu; Karahayıt Kasabası içindedir. Pamukkale'nin yaklaşık 5 km. kuzeyindedir. Kırmızısu travertenler 60 derece sıcaklıkta çıkan termalse çevresinde oluşmuştur. Termal suyun içindeki maden oksitleri nedeniyle kırmızı, yeşil ve beyaz renkli traverten tabakaları oluşturmaktadır.

Yakın zamana kadar daha çok iç turizme hizmet veren Karahayıt Kaplıcaları artan konaklama tesisleri ile önem kazanmış ve Pamukkale'den sonra turizmdeki yerini almıştır. Karahayıt Kırmızısu taravertenleri yaklaşık 500 m²'lik bir alandadır. Doğal güzelliği bakımından ilin görülmeye değer önemli turizm beldelerinden birisidir.