Alm. Tropische Zone(f), Fr. Zone (f), Tropicale, İng. Tropical Zone. Ekvatordan 23,5° kuzey ve 23,5° güney mesâfede yer alan iki dönence arasındaki coğrafî sahaya verilen isim. Dünyânın tropikal sahası tahmînen 2000 sene önceleri güneşin dünyâya göre zâhirî hareketini inceleyen astronomlar tarafından farkedilmiş ve isimlendirilmiştir. Güneşin ışıkları öğlen vakti yalnız bu bölgede mevsimlere göre yere dik olarak gelir. Dünyânın ekseni etrâfında dönerken senede bir defâ güney doğrultusunda yapmış olduğu 25,5°lik meyil neticesinde güneş ışınlarının dünyâya geliş açısında değişiklik olmasıyla tropikal kuşak ortaya çıkmıştır.

Coğrafi Yapı: Tropikal bölgeler, merkezî Sahradan GüneyAfrika’ya kadar olan kısım, Güneydoğu Asya’nın tamâmı, Arabistan, Madagaskar, Pasifik Adaları, Orta Amerika’da merkezî Meksika’dan, Güney Amerika’da merkezî kısımlarda Kuzey Arjantin ve Kuzey Şili’ye kadar uzanan kısımlar, Endonezya, Filipinler ve Kuzey Avustralya’yı içine alan dünyâ kara parçalarının % 36’sını teşkil eden kuşaktır.

Tropikal bölgelerde iklim sıcaklık farkları fazla değişiklik göstermez. Ekvator civarında ortalama sıcaklık 21°C ile 26°C arasında değişir. Gündüzleri 38°C’ye çıkabilir. Geceleri en düşük sıcaklık 18°C’dir. Yüksek yerler hâricinde hemen hiç kış olmaz. Tropikal bölgelerde yağış fazladır. Tropikal bölgelerde güneş ışığının dik geldiği taraf daha yağışlı geçer. Bölge sınırlarında çöller başlar. Ortalama yağış miktarı 1016 mm ile 2540 mm arasında değişir. Yağmur ve güneşin bol olması bölgenin bitki örtüsünü de etkilemiş ekvatordan kuzey ve güney istikâmetinde gidilirken gittikçe seyrekleşen ve ufalan bir bitki örtüsü meydana gelmiştir.

Tropikal bitki örtüsü: Tropikal bölge bitkilerinin çoğu yapraklarını dökmezler ve dâimâ yeşil kalırlar. Tropikal bölgelerde kurak geçen yerlerde bitki örtüsü de farklılaşır. Yağış, sıcaklıktan daha büyük bir faktör olarak bitkiler üzerine tesir eder. Tropikal bölgelerden yağışı bol olan yerlerde senede birkaç defâ çiçek açan, yaprak değiştiren bitkiler vardır. Bu bölgelerde 20.000’i aşkın bitki cinsi görülür. Bitkilerin büyüme hızı ve süresi daha fazladır. Meselâ bu bölgeden yetişen bir çeşit bambu bir günde 56 cm büyüyebilir. Bilhassa Amazon ve Kongo ormanlarında yaprağını dökmeyen ve boyları 40-50 metre üstünde olan sık ağaçlar vardır. Bu ormanlara yağmur ormanları veya balta girmemiş ormanlar ismi verilir. Orman dipleri loş ve yaprak çürümesinden meydana gelen nemli toprakla kaplıdır. Buralarda yürümek oldukça zordur.

Bol yağmur yağmayan tropikal bölgelerdeyse diplerinde çimenler yetişen muson ormanları vardır. Ağaçlardan bir kısmı buralarda yapraklarını dökerler. Daha kurak bölgelerde boyları 9 metreyi geçmeyen ağaçların meydana getirdiği ormanlar ve çimen sahalar yer alır. Tropikal çöl bölgelerinde ise içerisinde su depo eden kaktüs türü bitkiler vardır.

Tropikal bölgelerde ziraatı yapılarak yetiştirilen şekerkamışı, pirinç, mısır, yerfıstığı, çeşitli ceviz türleri, soya fasulyesi, susam, çay, kakao, tütün, pamuk, keten, kenevir ekonomik önemi büyük olan bitkilerdir. Bunların bir kısmı doğrudan doğruya bir kısmıysa yağ elde etmede, tekstilde kullanılır.

Tropikal bölge hayvanları: Tropikal bölgelerde yaşıyan hayvanlar bol yağmurlu balta girmemiş ormanlardan çöllere kadar değişik iklim farklarına göre muhtelif türler ihtivâ eder. Ormanların dipleri çok küçük hayvanlarla doludur. Bunlar çürüyen yapraklarla beslenir. Büyük karınca sürüleri, sürüngenler oldukça kalabalıktır. Fil, kaplan ve aslan, muhtelif tür maymun ve binlerce çeşit kuşlar tropikal bölgelerin sık ormanlarına has hayvanlardır. Amazon Nehri civârında yalnız bir ağaç üzerinde 76 cins kuş sayılmıştır. Bu ormanlarda yarasa da çoktur. Sürüngenlerden yılanlar ve timsahlar dehşet vericidir.

Tropikal bölgenin insanlara etkisi: Tropikal bölgenin insanlara etkisi biyolojik ve kültüreldir. İklimin etkisiyle insan cilt, göz ve diğer fizik yapılarda değişmeler olmuştur. Güneş ışınları bu bölgelerde çok dik geldiği için insanların cilt renkleri güneş ışınlarının çoğunu süzecek özellikte koyulaşmıştır. Bu koyuluk açık kahverengiden siyaha doğru değişir. İnsan genetiği üzerindeki çalışmaların bir kısmı tropikal bölgelerde yaşayan koyu renkli insanların güneş ışığı az kuzey ve güney yarımkürelere getirilmesinden bir müddet sonra derilerinin D vitamini üretmemesi üzerine tüberküloz hastalığına yakalanabileceğini ve aynı şekilde beyaz ciltli insanların da tropikal bol güneşli bölgelerde cilt kanserine yakalanabileceğini ispat etmişlerdir. Tropikal bölge insanı nemli ve sıcak ortamda iş yapmada şartlara diğer bölge insanlarından daha dayanıklıdır. Tropikal bölgenin insanlar üzerinde kültürel etkisi büyüktür. İklim şartlarının vermiş olduğu zorluklar sebebiyle bu bölgelerde yaşayan insanlar kolay hava alan örtüler kullanırlar. Hintlilerin ve Arapların an’anevî örtüleri bunlardandır. Câhil kalmış ilkel kavimlerse yer yer örtünmeyi bilmediklerinden çıplak dolaşmaktadırlar. Medeniyetin ulaştığı yerlerdeki insanlar da örtünmeye başlamışlardır.

Tropikal bölgelerde nüfus iklime bağlı olarak değişir. Sık ormanlık bölgelerle kurak olan çöl bölgelerinde de nüfus oldukça seyrektir. Tropikal bölgelerin nüfus yönünden kalabalık olan yerleri tropikal kuşağın kuzey ve güney kısımlarıdır.