Alm. Ziegel (-stein) (m), Fr. Brique (f), İng. Brick. Kil ağırlıklı bir çeşit toprağın dikdörtgenler prizması bloklar şeklinde kalıplanıp pişirilmesiyle yapılan yapı malzemesi. Ucuz ve kullanışlı bir inşaat malzemesidir. Tuğla kullanımı altı bin yıl öncesine kadar uzanır. İlk tuğlalar güneşte kurutulurdu; bunlara kerpiç denir. Mîlattan üç bin yıl önce ilk tuğla ocakları kurulmaya başlamıştır.

Günümüzde tuğla ifâdesi umûmiyetle uzunluğu yaklaşık 20-22 cm, genişliği 9-11 cm ve yüksekliği 5-7,5 cm arasında olan bloklar için kullanılır. İçi dolu olan bu tür tuğlalar harman ismi verilen büyük tuğla ocaklarında îmâl edildikleri için harman tuğlası olarak isimlendirilir. Bu tuğlalar ülkemizde 400-600°C’de pişirilerek elde edilir.

On dokuzuncu yüzyılın ortalarında geliştirilen ve Batıda yaygın olarak kullanılan, daha büyük ebatlı ve içi boşluklu olarak pişirilmiş tuğlalar delikli veya boşluklu tuğla olarak isimlendirilir. Delikli tuğla aynı zamanda ses ve ısı izolasyonu da sağlar. Delikli tuğlalar umûmiyetle fabrikalarda yaklaşık 1100-1200°C sıcaklıkta pişirilerek üretilir. Boyutları çeşitli ülke standartlarında belirtilmiştir. Ülkemizde delikli tuğlalar 23,5 x 13,5 x 13,5 cm, 23,5 x 23,5 x 13,5 cm veya 23,5 x 13,5 x 9,5 cm gibi ebatlarda üretilmektedir.

Kaplama tuğlası olarak kullanılacak tuğlaların içine renklendirici oksitler katılarak veya bileşenlerin miktarları değiştirilerek koyu kırmızıdan beyaza kadar renkler elde edilir. Kilin az olduğu yerlerde kalsiyum silikat veya silis karbür kireç tuğlası yapılmaktadır.

İnşaat işlerinde kullanılanların dışında fırınlarda kullanılan yüksek sıcaklığa dayanıklı alümin ve silis esaslı ateş tuğlaları da vardır. Bu tuğlalar yaklaşık 1800°C sıcaklıkta pişirilerek elde edilir.

Kil bulunmayan ve yüksek sıcaklığa dayanıklı diğer bir tuğla türü ise manyezi ve krom tuğlalarıdır. Bu tuğlalar çelik fırınlarında cam fırınlarında ve diğer edüstriyel fırınlarda kullanılır. Bunlardan başka silis, boksit, alemin, zirkon silisyum karbür ve dolomit tuğlaları da ateşe dayanıklıdır.

Günümüzde tuğla üretimi kilin çıkarılmasıyla başlar. İnce tâneli hâle gelene kadar değirmende ezilip öğütülen kil, koyu bir hamur elde edilecek gibi su ile karıştırılır. Daha sonra bu hamur kalıplar preslenerek veya kesintisiz bir dikdörtgenler prizması şekline getirilip istenen ölçüye göre dilimlenerek tuğla yapılır. Önce havada kurutulan tuğlalar daha sonra ocakta uygun sıcaklıkta yaklaşık 12 saatlik bir süreyle fırınlanır.