Bir kaba gaz doldurmak ya da kaptan gaz boşaltmak ya da suyu bulunduğu yerden daha yukarıya çıkarmak için kullanılan araç. Tulumbalar gaz ve sıvı tulumbaları olmak üzere ikiye ayrılır.

Gaz tulumbaları, bir yere gaz sıkıştırmaya ve bir yerdeki gazı boşaltmaya yarayan araçlardır. Gaz tulumbalarının en basiti, el pompasıdır. Bu pompanın ana parçaları, alt ucunda iki kapakçık bulunan bir silindirle bunun içinde gidip gelen bir pistondur. Piston yukarı doğru çekilirken, silindir içindeki gazın hacmi büyür, basıncıysa azalır. Piston aşağıya doğru inerken, silindir içindeki gazın hacmi küçülür, basıncı artar.

Sıvı tulumbaları, hava basıncından yararlanarak su ya da başka bir sıvıyı bulunduğu yerden daha yukarıya çıkarmaya yarayan araçlardır. Emme tulumba, basma tulumba ve emme-basma tulumba gibi çeşitleri vardır. Bunlardan emme-basma tulumbada, sıkışmış olan havanın basıncı suyu iter ve borudan fışkırarak boşalmasını sağlar.