Yer altı sularının kendiliğinden yer yüzüne ulaşmasına pınar veya kaynak denir. Türkiye’de gayzer hariç tüm yer altı kaynaklarına rastlanır.

1. Yamaç (Vadi) Kaynakları

Geçirimli tabaka boyunca yer altına sızan suyun uygun yerlerde yüzeye çıkması ile oluşan kaynaklardır. Türkiye dağlık, engebeli ve yüksek bir ülke olduğu için fazla rastlanır. Suları genelde temiz, içmeye uygun ve soğuktur. Akım miktarı  iklime bağlı olarak değişir.

2. Karstik Kaynaklar

Karstik arazilerde yer altına sızan suların uygun bir noktada yüzeye çıkmasıyla oluşan kaynaklardır. Ülkemizde Akdeniz Bölgesinin genelinde, özellikle Teke – Taşeli Platolarında görülmektedir. Suları kireçli ve içmeye fazla elverişli değildir. Akım miktarı yıl içinde fazla değişim göstermez.

3. Artezyen Kaynakları

İki geçirimsiz tabaka arasında biriken suların insan eliyle yüzeye çıkmasıyla oluşur. Ülkemizde ovaların büyük bölümünde bu tip kaynaklara rastlanır. Bazı bölgelerimizde içme suyu temini için de kullanılır. Bazı ovalarda aşırı su çekimi nedeniyle artezyen kaynaklar çok derine inmiştir.

4. Fay Kaynakları

Yer altına sızan suyun ısınarak fay hatları boyunca yüksek basınçla yukarı çıkmasıyla oluşur. Fay hatları ile bu kaynakların çıkış yeri paraleldir. Suları sıcak ve mineral açısından zengindir.

Türkiye’de Jeotermal Kaynaklardan Nasıl Faydalanılır?

Elektrik enerjisi üretimi Denizli-Sarayköy ve Aydın-Germencik’te yapılmaktadır. Sera ve konut ısıtmasında kullanılır. Sağlık turizminde faydalanılır. Başlıca kaplıcalarımız: Balçova, Çeşme Ilıca, Karahayıt, Simav, Gazlıgöl, Kızılcahamam, Hamamözü, Havza, Sorgun.

Türkiye’de Neden Fay Kaynakları Fazladır?

Genç bir ülkedir. Fay hatları ve volkan arazileri fazladır.

Yeryüzünden sızan sular, yeraltında geçirimsiz tabakanın üzerinde bulunan kum ve çakıl gibi gözenekli veya çatlaklı-boşluklu kayaların bünyesinde toplanması sonucu yeraltı suları oluşur. Yer altı suyu açısından bazı ovalarımız ve karstik alanlarımız oldukça zengindir. Marmara'da Adapazarı, Yenişehir, Balıkesir ovaları, Doğu Anadolu'da Muş, Erzurum, Pasinler, Malatya ovaları, kıyı bölgelerimizdeki kıyı ovaları ve deltalar oldukça zengin yer altı suyuna sahip alanlardır. Yer altı suyu özellikle yarı kurak sahalarımızda tarımsal açıdan çok önemlidir. Şanlıurfa'da Ceylanpınar, Konya - Karapınar, Polatlı - Sivrihisar gibi bazı merkezlerimizde çıkarılan yer altı suyu sulamada kullanılmaktadır. Bazı kentlerimizin içme suyunun bir bölümü yer altı suyundan sağlanır. Örneğin: Eskişehir, Balıkesir, Hatay, İzmir, Denizli gibi.

Kaynaklar

Yer altı suyunun yüzeye çıkmasıyla oluşan kaynaklar sıcak veya soğuk karakterli olmak üzere iki gruba ayrılır. Ülkemiz kaynak suları açısından oldukça zengindir. Özellikle birçok yerde bulunan içerisinde bol eriyik madde içeren sıcak su kaynakları birçok hastalığa iyi geldiğinden turizm potansiyeli taşımaktadır. Ayrıca yine içerisinde erimiş halde mineral madde taşıyan şifalı su ve maden suyu kaynaklarımız da bulunmaktadır.

Türkiye'de Bulunan Kaynak Çeşitleri

1. Karstik Kaynaklar

Kireç taşlarının çatlaklarından ve yer altı kanallarından çıkan kaynaklardır.
Karstik kaynakların suları gür olup, bazı akarsuları besler (Manavgat, Köprüçay gibi).
Toros Dağlarında yaygın olarak görülen karstik kaynaklar, bazı kentlerimizin içme ve sulama suyunun bir bölümünü karşılar.
Örneğin Malatya'daki Pınarbaşı ve İzmir'deki Kemalpaşa'dan çıkan kaynaklar içme ve sulamada kullanılır.

2. Artezyen Kaynaklar

Yer altındaki suların insanlar tarafından sondajla çıkarılmasına denir.
Bu tür kaynaklar Eskişehir, Malatya, Erzurum, İnegöl, Bursa, B. Menderes, Gediz ovalarının kenarlarında, Ceylanpınar ve Muş ovalarının çevresinde görülür.

3. Fay Kaynakları

Fay hatları boyunca çıkan kaynaklardır.
Ülkemiz Alp - Himalaya kıvrım sistemi üzerinde olduğundan ve faylarla çok parçalandığından çok yerde bu tür kaynaklara rastlanır.
Bunlar genel olarak Ege Bölgesi ve Kuzey Anadolu Fay Kuşağı boyunca görülür.