DEVLETİN ADI Tuvalu

BAŞŞEHRİ Fongafale

NÜFÛSU 9.300

YÜZÖLÇÜMÜ 24 km2

RESMÎ DİLİ İngilizce

DÎNİ Hıristiyanlık

PARABİRİMİ Tuvalu doları

Büyük Okyanus’un batısında dokuz adadan meydana gelen bir ülke. Avustralya’nın 4000 km kuzey doğusunda yer alır.

Târihi

Tuvalu Adalarına 1325’te ilk yerleşenlerin Polinezyalılar olduğu tahmin edilmektedir. Adalar Avrupalılar tarafından ilk olarak 16. asırda keşfedilmiştir. İspanyol kâşif Alvaro de Mendana de Neira; 1568’de Nuiyi, 1595’te ise Niulakita adalarını gördü. Bölgeyi 1819’da ziyâret eden Arent de Peyster, adalara Ellice Adaları ismini verdi. 1865’te adalarda, Londra Misyoner Derneği, bir misyoner derneği kurarak ada halkına Hıristiyanlığı kabul ettirdi. Bir süre sonra ABD bölgede hak iddia ettiyse de, İngilizler 1892’de Gilbert Adalarında himâye yönetimi kurdu. Adalar 1916’da Gilbert Ellice Adaları Kolonisi ismini aldı. İkinci Dünyâ Savaşı sırasında Gilbert Adaları Japonlar, Ellice adaları da ABD tarafından işgal edildi.

Tuvalular 1967’de yönetimde temsil hakkını kazandılar. 1976’da yapılan halk oylamasıyla Tuvalu, Gilbert Adalarından ayrıldı. 1977 de temsilciler genel meclisi için genel seçimler yapıldı ve 1 Ekim 1989’da İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı olarak bağımsız bir devlet oldu. ABD 1979’da Tuvalu ile bir anlaşma imzâlayarak İkinci Dünyâ Harbinde yaptığı üsleri kullanma şartıyla adalar üzerindeki hak iddialarından vazgeçti. Bağımsızlıktan sonra ilk parlamento seçimleri 1981’de yapıldı.

Fizikî Yapı

Tuvalu, dokuz adadan meydana gelir. Nanumango, Niwtao, Vaitupu ve Niulakita adaları, mercan resifleri olup öbür adalar ise atollerden meydana gelmiştir. En büyük ada olan Vaitupu ortalama 3 km2, en küçük ada olan Niulakita ise 0,5 km2dir. Adalarda yükseklik 6 metreyi geçmez.

İklim ve Bitki Örtüsü

Gündüzleri adalarda ılık bir iklim olur. Nem oranı yüksektir. Sıcaklık 27 derece ile 29 derece arasında değişir. Güneydoğudan esen alize rüzgârları havayı serinletir. Yıllık yağış miktarı ortalama olarak kuzeyde 2500 mm güneyde ise 3200 mm’dir. Yağışlar genelde sağnak şeklinde olur.

Adaların toprakları verimsiz olduğu için 30-35 bitki türü yaşar. Vidağacı, eğreltiotu, Hindistancevizi ve çeşitli çayır bitkileri en çok yetişen türlerdir. Adalarda yabâni hayvan ve kuş çeşitleri azdır. Denizlerde çok çeşitli balık türleri yaşar. Tatlı su problemi olduğundan halk genelde içme suyu yerine hindistancevizi sütü kullanır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Adaların toplam nüfusu 9300’dür. Bu nüfûsun % 90’ından fazlasını Polinezyalılar meydana getirir. Nui Adasında yaşayanların büyük kısmı ise Mikronezyalılardır. Avrupalı ve diğer ülkelere âit yabancıların sayısı çok azdır. Adaların büyük kısmında Tuvaluca konuşulur. Sâdece Nui adasında Kiribati lehçesi konuşulur. Resmî dil İngilizce olup, yaygın olarak kullanılır. Halkın büyük kesimi şehirlerde yaşar. Şehirleşme oranının en yüksek olduğu ada ticâret ve yönetim merkezi olan Fanafuti Adasıdır.

Siyâsî Hayat

Tuvalu 1978’de kabul edilen anayasaya göre meşruti monarşiyle yönetilir ve İngiliz Millerler Topluluğuna üye bağımsız bir devlettir. İngiliz Kraliçesini bir vâli temsil eder. Parlamento tek meclis olup, 12 üyesi dört senede bir seçilir. Hükümet üyeleri genel vâli tarafından başbakanın tavsiyeleri doğrultusunda parlamento üyelerinden seçilir.

Ekonomi

Tuvalu’nun ekonomisi balıkçılık ve tarıma dayalıdır. Toprak genelde verimsizdir. Başlıca tarım ürünleri gölevez, muz, şekerpancarı, ekmekağacı ve papav’dır. Hindistancevizi ve vidağacı kendiliğinden yetişir. Adaların tek ticârî tarım ürünü bir kooperatif tarafından satılan kopra bitkisidir.

Ulaşım: Adalardan meydana gelen ülkede ulaşım tamâmen deniz yoluyla sağlanır. 8 kilometrelik bir karayoluna sâhiptir. Uluslararası uçakların inip kalktığı bir havaalanı da mevcuttur.