Unutkanlığın nedenleri nelerdir? Unutmanın yararı var mıdır? Unutkanlığı engellemek için neler yapabiliriz? Macnair ve Kahn Bellek Bozuklukları Kendi Kendine Değerlendirme Ölçeği...

Aslında unutma denen bir olay yoktur, unutma yerine hatırlaya-mama demek daha doğrudur. Çünkü insan yaşadığı ve duyduğu her şeyi hafızasının bir köşesinde saklar ve yeri geldiğinde bilinç düzeyine çıkarır. Bilincimize çıkaramadığımız şeyler ise bilinçdışını oluşturur. Aslında bizim hatırlayamadığımız şeyler bilinçdışımızda bulunmaktadır, mühim olan bunları bilincimize çıkarabilmektir. Bilincimize çıkaramadığımız şeyler hipnoz ile veya serbest çağrışım yolu ile bilincimize çıkarılabilir. Burada önemle üzerinde durduğumuz nokta, unutmayı daha doğrusu hatırlayamama durumunu nasıl azaltabileceğimizdir.

Unutkanlığın Nedenleri

Unutkanlığın nedenleri arasına birçok nörolojik ve psikiyatrik hastalık girebilir. Bunlar arasında en sık bilinenleri bunama, çöküntü ve diğer merkezî sinir sistemini etkileyen hastalıklardır. Unutmanın hastalık olmadan da yaşanabileceği söylenebilir. Yani bilincimizde olan şeyleri hatırlamamızı zorlaştıran etkenlerin başkalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Stresli yaşam koşulları

2. Gereksiz ve önemsiz şeylerin hafızaya alınması

3. Bir işi öğrenirken birden fazla şeyle uğraşmak (gazete okurken televizyon izlemek gibi)

4. Dikkati yoğunlaştırmayı azaltan etkenler (dikkat eksikliği ve kaygı durumları)

5. Yapılan işe gereken önemi vermeme

6. Dağınık ve kaotik çalışma düzeni

7. Öğrenme ve hafızada tutma tekniklerinin yeterince bilinmemesi

Bütün bu sayılan etkenler, öğrendiğimiz şeyi hatırlamamızı zorlaştırarak, bizi unutkanlık dediğimiz problemle karşı karşıya getirir.

Unutmanın Yararı

Aslında unutkanlık bazı yönlerden insan için oldukça yararlı bir durumdur. Bir an insanın yaşadığı kötü olayları unutmadığını düşünelim. Bu durumda tüm yaşamının sıkıntılı bir hale gelmesi söz konusu olacaktır. Kişi etrafındakilerin sürekli olumsuz yönlerini hatırlayarak huzursuz olacaktır. Öyleyse unutma bu yönden oldukça yararlıdır.

Unutkanlığı Engelleme

Özellikle unutkanlığı engellemek için yapılacak bazı şeyler vardır: Bunların başında, bir şeyi hafızaya alırken dikkat ve konsantrasyonu zirve noktasına taşımak gelir. Bir konuya ne kadar çok dikkat verilirse, konu o kadar kolay hafızaya alınacak ve o kadar kolay hatırlanacaktır. Bu durumda çevrede dikkati dağıtacak başka uyarıların olmaması gerekir.

Bir konuya ne kadar önem veriyorsanız, o konu hafızanızda o kadar uzun süre canlı kalacak ve hatırlamanız kolay olacaktır. Yani kayıt yaparken önemli olduğu konusunda enerjinizi yoğunlaştırmaya çalışın.

Çağrışımları kullanmak suretiyle uygulanan hatırlama teknikleri mevcuttur. Bu durumda hafızanıza kaydettiğiniz şeyi hatırlatacak bir çağrışım nesnesini de trafik işareti gibi zihninize yazmalısınız. Mesela, bir telefon numarası ezberlerken o numarayı çağrıştıracak bir şey, örneğin doğum tarihiniz, kapı numaranız, yaşınız, evlilik tarihiniz gibi numaralardan yola çıkarak daha kolay ezberleyebilirsiniz.

Gerekli gereksiz birçok şeyi ezberlemeye çalışmak da kaydedilen bilgilerin hatırlanmasını zorlaştıracaktır.