on altıncı yüzyılda Rumeli’de yetişmiş olan evliyânın büyüklerinden. İsmi Mehmed’dir. Üzerine avret yerleri hâricinde elbise giymediği için Uryânî Dede diye meşhur oldu. Annesi Sâliha bir hanım olup, asrının Râbiası diye bilinirdi. Rumeli’de Rusçuk yakınlarında Yergöğü kasabasında doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir. 1582 (H. 990) senesinde aynı yerde vefât etti. Kabri Yergöğü kasabasında annesinin kabrinin yanında olup ziyâret edilmektedir.

Küçük yaştan itibâren ilim tahsil eden Uryânî Dede, çeşitli dallarda ilim sâhibi olduktan sonra tasavvufa yöneldi. Aşk-ı İlâhi’nin cezbesine kapılıp, kendinden geçti. Diz kapağı ile göbeği arası hâriç diğer taraflarına bir şey giymez oldu. O şekilde etrafta dolaşmaya başladı. Mısır’a kadar gitti. Birkaç sene Kâhire ve çevresinde kalıp sıkıntı ve riyâzetler çekti. Yıllar sonra Kahire’ye gelerek Gülşeniyye dergâhına girdi. O sıradaİbrâhim Gülşenî hazretleri vefât etmiş yerine oğlu Emir Ahmed Hayâlî geçmişti. Emir Ahmed Hayâlî, Uryânî Dede’yi görünce; “Hüner insan olmaktır, hayvan gibi ot otlamak değildir.” dedi. Uryânî Dede’ye nasihatlerde bulundu. Uryânî Dede, Emîr Ahmed Hayâlî’ye teslim olup, talebeliğe kabul edildi. Orada kalıp Hayâlî’nin feyz ve himmetinden istifâde etti. Zâhir ve bâtın ilimlerinde kemâle geldi. Tasavvuf yolunda ilerleyip, ahlâkı güzelleşti, ibâdet ve halleri düzeldi. İslâmiyetin emir ve yasaklarını insanlara anlatmakla vazifeli olarak memleketine gönderildi.

Memleketi olanYergöğü’nde ikâmet edip, Gülşeniyye yolunu yaydı. İnsanlara nasihatlerde bulunup, Allah rızâsına kavuşmalarına vesîle oldu. Birçok talebe yetiştirdi. Gülşen-i Envâr adlı eserin sâhibi Taşlıcalı Yahyâ Bey onun talebelerindendir. Kendisinde görülen hal ve kerâmetler Allahü teâlânın izniyle birçok kimsenin sâlih Müslüman olmasına sebep oldu.

1582 (H. 990) senesinde Yergöğü’nde vefât etti. Annesinin kabrinin yanında defnedildi. Sevenleri tarafından kabrinin üzerine türbe yapılmak istendiyse de, Uryânî Dede mânevî âlemde buna mânî oldu. Bugün kabri ziyâret edilmektedir.