Hasan Hüsâmeddîn Uşşakî Efendinin ve talebelerinin tasavvufta tâkip ettiği yol, tarikat. Halvetiyye yolunun kollarındandır. Hasan Hüsâmeddîn Efendi Uşak’ta yerleştiği için, onun ismine nispetle Uşşâkiyye adı verilmiştir.

Uşşâkiyye yolunun kurucusu olan Hasan Hüsâmeddîn Efendi 1475 (H.880) senesinde Buhârâ’da doğdu. İlk tahsilini memleketinde tamamladı. Babasının vefâtından sonra ticâretle uğraşmaya başladı. Gördüğü bir rüyâ üzerine tasavvufa yöneldi. Rüyâda talebe olması istenen velî zâtı bulmak üzere Buhârâ’dan ayrıldı. Anadolu tarafına gelip, Erzincan’da Seyyid Ahmed Semerkandî hazretlerine talebe oldu.Tasavvuf yolunda ilerleyip evliyâlığın yüksek derecesine ulaştı. Hocası ona Kübreviyye ve Nûrbahşiyye yollarından hilâfet verdi. Seyyid Ahmed Semerkandî’nin emri üzerine Uşak’a giderek oraya yerleşti ve insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlattı. Onların dünyâ ve âhiret saâdetine kavuşmaları için gayret sarf etti. Sultan Üçüncü Murâd Han zamânındaİstanbul’a gelerek Halvetiyye yolu büyüklerinden Ümmi Sinân hazretleriyle görüşüp onun sohbetlerinde bulundu. Ümmi Sinân hazretleri ona Halvetiyye yolundan hilâfet verdi. Sultan Üçüncü Murâd Hanın emriyle Kasımpaşa’da Hasan Hüsâmeddîn Uşşâkî için bir dergâh inşâ edildi. Bu dergâhta talebe yetiştirmekle ve insanlara nasihat etmekle meşgul olan Hasan Hüsâmeddîn Uşşâkî hazretleri Kübreviyye, Nûrbahşiyye ve Halvetiyye yollarının usullerini birleştirerek Uşşâkiyye yolunu kurdu. Çok talebe yetiştirdi. Hilâfet verdiği talebeleriniAnadolu’nun çeşitli yerlerine, halka İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlatmak üzere gönderdi.

Uzun müddet İstanbul’da kaldıktan sonra pâdişâhtan izin alarak hac vazîfesini yerine getirmek üzere Mekke-i mükerremeye gitti. Hac dönüşü 1594 (H.1003) senesinde vefât etti. Cenâze namazı Konya’da kılındı. Vasiyeti üzerine İstanbul’a getirilerek dergâhının bahçesinde defn edildi.

Hasan Hüsâmeddîn Uşşâkî hazretlerinin vefâtından sonra da Uşşâkiyye yolu devâm etti. Bu yoldan Cemâliyye adıyla başka bir kol da meydana geldi. Kasımpaşa’daki Uşşâkiyye dergâhı uzun müddet büyük hizmetlere vesile oldu. Ancak bir zelzele (deprem) neticesinde dergâh ve türbe çökerek harap oldu. Kabir sokak zemininden çok aşağı kaydı. Zamânın Osmanlı pâdişâhı Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın emriyle dergâh ve türbe yeniden yaptırılarak bugünkü hâline getirildi.