Uykusuzluk ne gibi sonuçlar doğurur? Yalancı uykusuzluk... Uykusuzluk için ne yapılabilir? Uyku süresinden çok kalitesi önemlidir... Uykusuzluk ve psikiyatrik bozukluklar...

Yaşamımızın ortalama üçte birini uykuda geçiririz. Bu süreçte beden sistemimizin tüm ayarları gözden geçirilir. Eğer uykumuzu kaliteli hale getirebilirsek, yaşamımız da o nispette kalite hale gelebilir. Dinlendirici bir uyku, ertesi gün kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar. Dikkatimiz daha iyi durumda olacağından, günlük yaşamımız da daha verimli hale gelir. Ama eğer uykumuz kaliteli olmazsa, bunların hiçbiri istediğimiz gibi olmaz.

Uykusuzluk, en sık rastlanılan uyku bozukluğudur. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Yaşla birlikte uykusuzluktan daha fazla şikâyet edilir. Genç yetişkinlerde daha çok uykuya dalma sorunu yaşanırken, yaşın artması ile birlikte, sabah erken uyanma biçiminde bir uyku problemi yaşanmaya başlar. Bu süreç zaman zaman anî ortaya çıkan streslere de bağlı olabilir; stres faktörü ortadan kalktıktan sonra problem de kendiliğinden düzelir. Ayrıca genel belirtisi sıkıntı olan kaygı bozuklukları da uykusuzluğun genel sebeplerinden biridir. Alkol, uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin; çay ve kahve alışkanlığının abartılı boyutlarda olması da uykusuzluğa sebep olabilir.

Genel tıbbî duruma bağlı ağrı ve ateş gibi belirtilerden dolayı uyku bozukluğu görülebilir. Rahatsızlığın geçmesiyle birlikte sorun da düzelir.

Uykusuzluk Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?

1. Gündüze sarkan uyku halinin yaşamı olumsuz etkilemesi: Gece iyi uyuyamadığı için gün içerisinde sürekli esneme ve uyku hali başkalarının dikkatini çekecek boyuta ulaşabilir. Kişinin kendisi de bu durumdan rahatsız olur. Hatta zaman zaman gündüz şekerlemeleri de yapılabilir. Bu durum zaten kötü olan gece uykusunu, daha da bozacaktır.

2. Kaza riskinin artması: İyi uyunamamışsa dikkat ve refleksler ileri derecede zayıflar ve bu nedenle gerek trafik kazaları ve gerekse iş kazalarında artma olur.

3. Gündüz sinirlilik: Kişilik değişiklikleri olmaya başlar ve kişi eskiden sinirlenmeyeceği şeylere aşırı tepki vermeye başlar. Daha asabî davranışlar yüzünden kavgalara bile karışabilir.

4. Enerji eksikliği: Uykuyu, bedenin yeni baştan ayarlanması olarak değerlendirdiğimize göre, uyumayan bir insan yeterince şarj edilmemiş bir araç gibi günün en önemli anında tükenebilir. Bu da işgücü kaybına neden olur.

5. Konsantrasyon kaybı: Özellikle dikkat isteyen işlerde çalışanlar için ciddî bir sorundur. Kişi dikkatini işine veremediği için yanlışlar yapabilir ya da bu yüzden verimliliği düşebilir.

6. Geceleri endişeli uykuya dalma çabaları: Aslında geceleri uykuya dalmak için kendi kendini zorlamak işin ters tepmesine neden olur; endişeli huzursuz ve uykusuz geceler kısır bir döngü halini alır.

7. Olumsuz koşullanmalar: Kronik uykusuzluk olumsuz koşullanma

lara sebep olur. Kişi hayata tersinden bakmaya başlayabilir.

Yalana Uykusuzluk

Bazen kişi uyuduğu halde uykusuzluk çektiğini zanneder. Buradaki sorun, uykunun algılanmasından kaynaklanır. Genç erişkinlerde ve kadınlarda sık rastlanır. Uyumadıklarını söyleyebilirler, ancak uyku bozukluğu saptanamaz. Bunu tam olarak söyleyebilmek için kişinin uyurken derin bir şekilde tetkik edilmesi gerekir. Eğer tetkikler normalse, yalana uykusuzluk adı verilen bu durumda yapılacak tek şey, kişinin normal uyku hakkında bilgilendirilmesidir. Bu duruma eşlik eden kaygı ve çöküntünün tedavisi sorunu çözmede yardımcı olacaktır.

Uykusuzluk araştırılırken şu dört önemli noktayı sorgulamak gerekir:

1. Uykuya dalmakta zorluk çeker misiniz?

2. Uykunuzda bölünmeler oluyor mu?

3. Gece uyanınca tekrar uykuya dalabiliyor musunuz?

4. Sabahları uyandığınızda kendinizi yorgun hissediyor musunuz? Bunların cevabı evet ise, bir hekimle yüz yüze görüşmek ve sorunun

temeline inmek faydalı olabilir.

Uykusuzluk İçin Ne Yapılabilir?

Uyku, aslında zorlamalı bir süreç değildir. Kişi uyumak için fazla zorlan-mamalıdır. Gergin olduğumuz ve mutlaka uyumamız gereken durumlarda, beynimize gönderdiğimiz "uyu" mesajlarının uykuyu geciktirdiği ve bazen de uyuyamadığımız olmuştur. Bu nedenle kendimizi uyumak için zorlamak doğru değildir. Kaliteli bir uyku için, uyku hijyenine dikkat etmeliyiz. Hijyeni yerinde olduğu halde uzun süredir uykusuzluk yaşadığınızı düşünüyorsanız, bir psikiyatriste başvurmalısınız.

Uyku Süresinden Çok Kalitesi Önemlidir

iyi bir uyku için yatak rahat olmalıdır. Çok sert ve çok yumuşak yatak uyku halinde vücudumuzun duruşunda rahatsız edici pozisyonların oluşmasına, kaslarda tutulmalara ve kemik ve eklemlerde ağrılara sebep olabilir. Uyku esnasında hissedilen fiziksel rahatsızlık sık sık uyanmaya ve dolayısıyla kalitesiz bir uykuya yol açabilir.

Yattığımız odanın fizikî şartları da en az yatak kalitesi kadar önemlidir. Oda sessiz ve sakin olmalıdır. Bu tam olarak sağlanamıyorsa, en azından anî gürültülerin olmadığı bir ortamda yatılmalıdır. Ve oda sıcaklığı 18 °C civarında olmalıdır. Aşırı sıcak ve soğuk, uyku kalitesini olumsuz etkiler.

Yatma saatine yakın egzersiz yapmaktan ve yemek yemekten kaçınılmalıdır. Aksi takdirde, değişen vücut metabolizması uykuyu bozacaktır.

Yatma saatlerine yakın kahve, çay ve kola gibi kafein içeren içeceklerin alınması uyarıcı etkilerinden dolayı uykuyu bozar. Arzu edildiği takdirde ıhlamur ve benzeri sıcak bitki çayları veya sütlü içecekler tercih edilmelidir. Yatağa alışkanlık nedeniyle değil, sadece uykunuz geldiği ve yorgun düştüğünüz için gidin. Yatakta kitap okumak veya televizyon seyretmek yerine, yatar yatmaz ışıkları söndürün. Yatak sadece uyumak için kullanılmalıdır.

Tüm bunlar, düzenli ve kaliteli uyumanızı sağlayacaktır. Ancak her şeye rağmen hâlâ uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte zorlanıyorsanız, profesyonel bir yardım almayı geciktirmemelisiniz. Yoksa, sorun devam edecek ve çözümü daha da zorlaşacaktır.