Alm. Warschauer Pakt (m), Fr. Pacte (m) de Varsovie, İng. Warsaw Pact. Demirperde diye bilinen devletlerin 14 Mayıs 1955’te aralarında yaptıkları yirmi yıllık bir antlaşma. Varşova’da Arnavutluk, Demokratik Alman Cumhûriyeti, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya, Çekoslovakya ve Rusya toplanarak sözleşme imzâladılar. Paktın gâyesi; müttefiklerin birine saldırıldığı takdirde diğer üyelerin askerî kuvvet kullanmak da dâhil olmak üzere gerekli her yardımı yapması. Arnavutluk Pakt’tan 1968’de ayrıldı. Antlaşma müddeti 1975’te bittiğinden bu târihte 10 sene, 1985’te de 20 sene daha uzatıldı.

İkinci Dünyâ Harbi sırasında Almanya’nın yenilmesi için Rusya, müttefiklerinden geniş yardım ve müsâmaha gördü. Büyük kayıplar veren Rusya’nın dünyâ hâkimiyetini düşünmeyip kendi yaralarını saracağı tahmin edilmişti. Dünyâ hâkimiyeti kurmak isteğinden hiçbir zaman vazgeçmeyen Ruslar, Tahran ve Yalta Konferanslarında müttefiklerini oyaladılarsa da 17 Temmuz 1945 Postdam Konferansında niyetlerini açıkça ortaya döktüler. Böylece Batı ile olan münâsebetlerinde derin görüş ve anlayış farkları ortaya çıktı. Romanya, Çekoslovakya, Bulgaristan, Macaristan, Doğu Almanya’da komünist idârelerin arka arkaya kurulması Rusya’nın düşüncelerinin tatbikatı olarak görüldü. Bu devletlerle ayrı ayrı saldırmazlık paktı imzaladı. Batı devletlerinin 1949 Kuzey Atlantik Paktını imzâlamalarının arkasından Rusya da peyk devletleriyle müşterek ordu kurmanın hazırlıklarına girdiler. 1951-1952 yıllarında DoğuBloku peyk devletleri Rusya ordusu düzenine girdiler. Bu çalışmalar devam etti.

Batı Almanya’nın 1955 yılında NATO’ya girmesiyle Doğu Avrupa ülkelerinin bütünlüğünü korumak mecburiyetinde olduklarını söyleyen Rusya, Varşova Paktını kurdu. Askerî gâyelerle kurulan bu paktın sevk ve idâresi tamâmen Rusya’ya âitti. Peyk devletler bu antlaşmaya zorla iştirak etmekteydiler. Macaristan ve Çekoslovakya’da olan hâdiseler, bunların kanlı olarak bastırılması bu baskının neticeleriydi.

Paktın en büyük organı siyâsî danışma komitesiydi. Komite, tam teşkilâtlı olarak, üye ülkelerin Komünist Parti Genel Sekreterleri, Hükümet Başkanları, Dışişleri ve Savunma Bakanlarından meydana geliyordu. Bu komite Moskova’daydı. Batı ile herhangi bir harp hâlinde paktın silâhlı kuvvetleri Sovyet Yüksek Komutanlığının harekât kontrolunda bulunurlardı. Güç dengesi bakımından Varşova Paktının asker sayısı NATO’dan bir milyon fazlaydı. 1955 yılında altı demir perde ülkesi tarafından kurulan Varşova Paktı, 1.7.1991 târihinde resmen sona ererek târihe karışmış oldu.

Varşova Paktı lağvedilmeden önce NATO ile aralarındaki silah oranı şöyleydi (1990).

Nato Varşova Paktı

Denizaltı 268 464

Savaş gemisi 561 616

Savaş uçağı 3513 6850

Tank 28000 55000

Uçak gemisi 19 5

Helikopter 1195 768

Kıtalararası füze 1775 2387