Alm. Woiwode (m), Fr. Vivode (m), İng. Voivode. Osmanlı Devletinde Eflak-Boğdan yöneticilerine ve 17. yüzyıldan sonra kazalarda vezirler adına vergi toplayan görevlilere verilen ad.

Voyvoda, İslavca bir kelime olup, “yönetici, reis, vâli” vs. mânâlarına gelmektedir. Slav ülkelerinde önceleri ordu kumandanlarına ve daha sonra da hükümdarlara Voyvoda deniliyordu. Fâtih Sultan Mehmed Han zamânında Eflak’ın Osmanlı tâbiiyeti altına girmesiyle (1467) voyvodalar, pâdişâhlar tarafından tâyin edilmeye başlandı. 1716 yılına kadar voyvodalar yerli beylerden tâyin edildi. 1716-1821 târihleri arasında Dîvân-ı hümâyunda tercüman olarak görev yapan Fenerli Rumlar voyvoda tâyin edilmeye başlandı. Bu uygulamaya da 1822 yılında son verilerek, tekrar yerli beyler voyvoda tâyin edilir oldu. Voyvodalar 1826 Akkerman Antlaşmasıyla 7 yıl müddetince hüküm sürme selâhiyetine sâhip oldular. 1829 Edirne Antlaşmasıyla da, voyvodalar üzerindeki Osmanlı hâkimiyeti oldukça azaldı. 24 Ocak 1859’da Boğdan ve Eflak’ta prens seçilen AlbayCuza’nın önderliğinde Rumen birliğinin kurulmasından sonra voyvodalık sistemi kaldırıldı.

Diğer taraftan voyvodalık 17. yüzyılın başından îtibâren başlayarak gelişen iltizam usûlü (devlet gelirlerini, birisinin, bedelini taksitle ödeyeceğini kefil göstererek toplamak) içinde yaygınlaştı. Eyâlet vâlileri ve sancak mutasarrıfları kendilerine tevcih olunan eyâlet ve sancakların kazâlarına kendi kapı halkından veya bölgenin ileri gelenlerinden birini voyvoda tâyin ederlerdi. Timar ve zeâmet üsûlünün geçerli olduğu yerlerde voyvodalar yalnızca mukâtaat ve hass kısmının gelirlerini toplardı. Tanzimattan sonra voyvodalık kaldırılarak kazâlara kaymakamlar tâyin edilmeye başlandı.