William Saroyan (1908-1981) Bitlis’ten Amerika’ya göç etmiş Ermeni bir ailenin çocuğu olarak California eyaletinin Fresno kentinde doğdu. Dört yaşındayken babasının ölümü üzerine üç kardeşiyle birlikte yetimhaneye verildi. William resmi eğitime ayak uyduramayıp 15 yaşında okulu bıraktı. Yazar olmak istiyordu. Geçim sıkıntısı altında gazete dağıtıcılığı ve bağlarda işçilik gibi çeşitli işlerde çalıştı. Bir yandan aile bireyleri ve yakın arkadaşlarıyla olan ilişkilerini de işlediği öyküler yazıyordu. Açlık çekerken bile kitaplıklarda okumayı ve kışın sobasız odasında paltoyla oturup yazmayı sürdürüyordu.

1933 yılından itibaren öyküleri Amerikan dergilerinde yayımlanmaya başladı. 1934 yılında da ‘Uçan Trapezdeki Cesur Genç Adam’ isimli ilk öykü kitabı yayımlandı. Öykülerinde insanı, insanlar arasındaki sıcak ilişkileri, yaşamın güçlükleri içinde olsalar bile başını dik tutan küçük insanları anlatan akıcı, sözcük oyunlarına yer vermeyen yalın ve içten bir yazı biçemini benimsedi.

Saroyan 1939 yılında yayımlanan ‘The Time of Your Life’ isimli oyunuyla Pulitzer ve Tiyatro Eştirmenleri Ödüllerini kazandı, fakat refah düzeninin sanat üzerinde üstünlük kurmaya hakkı bulunmadığı gerekçesiyle Pulitzer Ödülü’nü almayı reddetti. Bu olay edebiyat çevrelerinde heyecan yarattı.

Ülkesinde ve ülke dışında birçok kez yolculuk yapan Saroyan, Bitlis’i de ziyaret etti. Yetmişinci yaş gününü Sovyet Ermenistan’ında kutladı.

Öykü ve diğer yapıtları ‘Yoksul İnsanlar’ (Memet Fuat çevirisi), ‘Ödlekler Cesurdur’, Paris-Fresno Güncesi’, ‘İnsanlık Komedisi’, ‘Yüreğim Dağlardadır’, ‘Yaşamak Vakti’ ve ‘Yetmiş Bin Süryani’ isimleri altında dilimize kazandırılmıştır.

Yazan: Haluk Erdemol