Alm. Altersgrenze (f), Fr. Limite (f) d’age, İng. Agelimit, retirement age. Bir kimsenin hak alabilmesi, mükellefiyet yüklenebilmesi için hukûken erişmesi gereken asgari yaş sınırı. Bir kimsenin hak sâhibi olabilmesi ve bâzı vecibeler yüklenebilmesi için her hâdisede, her muâmelede uygulanabilecek ortak, sâbit bir yaş haddi belirlenmemiştir. Kânunlar hâdisenin cinsine ve muâmelenin çeşidine göre farklı bir yaş haddi belirlemişlerdir. Memuriyete girmede, emekli olmada, evlenmede, gayri menkul alım-satımında, evlatlık edinmede, seçime katılıp oy kullanmada, milletvekilliğine aday olmada vs. hep ayrı yaş hadleri mevcuttur.

Meselâ; kânûnî istisnâları hâriç olmak üzere evlenmek için erkeğin 17, kadının 15 yaşını ikmâl etmesi lâzımdır. Fakat hâkim, fevkalâde hallerde ve pek mühim bir sebebe dayanarak 15 yaşını ikmâl etmiş erkeğin ve 14 yaşını bitirmiş olan kadının evlenmesine müsaade edebilir (M.K. mad. 88). Medenî Kânun, vasiyetnâme yapmak yoluyla ölüme bağlı tasarruflarda bulunabilmek için 15 yaşını bitirmiş olmak şartını getirmiştir (M.K. mad. 449). Kânun, medenî haklardan istifade edebilmek için kişinin reşit olması şartını aramıştır. Bunun için de kişinin 18 yaşını ikmâl etmesi gerekmektedir (M.K. mad. 11). Yine Medenî Kânuna göre, evlât edinebilmek için en az 40 yaşını doldurmuş olması, evlât edinen kimsenin evlâtlıktan en az 18 yaş büyük olması şartını aramıştır (M.K. mad. 253).

Cezâ Kânununda da buna benzer yaş hadleri mevcuttur. Meselâ fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında tâkibat yapılamaz ve cezâ verilemez. Kezâ, fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da 15 yaşını doldurmamış olanlarla, 15 yaşını bitirmiş olup da 18 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında indirimli cezâ verilir (TCK mad. 53, 54, 55).

1982 Anayasasında da belli kânunlarda yaş haddi kabul edilmiştir. Meselâ seçimlerde oy kullanabilmek için 21 yaşını doldurmuş olmak şarttır (mad. 67). Milletvekili seçilebilmek için 30 yaşını (mad. 76), Cumhurbaşkanı seçilebilmek için de 40 yaşını doldurmuş olmak lâzımdır (mad. 101).

Askerî ve mülkî memurlar devlet hizmetine girerken belli bir yaşta olmak ve belli yaşın da üzerine çıkmamış olmak şartı vardır. Memuriyetin özelliklerine göre muhtelif kânunlar değişik yaş hadleri kabul etmişlerdir. Emeklilik bakımından da yaş mevcuttur. 8 Haziran 1949 târihli ve 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Kânununun 40. maddesine göre memurlar 65 yaşını doldurunca mecburen emekli olurlar. 4 Kasım 1981 târihli ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kânununa göre, üniversite öğretim üyeleri 67 yaşını doldurunca emekli olurlar.

Askerî kişilerin emeklilik yaş hadleri rütbelerine göre değişir. Kezâ emniyet mensupları, gümrük memurları, posta, telefon ve telgraf idâresinde çalışanların, farklı emeklilik yaş hadleri vardır.

Sosyal SigortalarKânununa tâbi olan işçilerin en erken emekli olacakları yaş haddi arttırılmıştır. 17.7.1984 târihli ve 506 sayılı, Sosyal Sigortalar Kânunu, 3246 sayılı ve 24.12.1985 târihli kânunla değiştirilmiştir. Bu değişikliğe göre, 1 Ocak 1990 târihinden îtibâren Sosyal Sigortalar Kânununa bağlı olarak çalışacak işçilerden kadın 55, erkek 60 yaşını doldurmuş olmadıkça emekli maaşı alamayacaktır.

Bu şekildeki yaş haddi kânunu 26 Şubat 1992’de çıkarılan emeklilik kânunu ile ortadan kaldırıldı. Kadınlardan 20, erkeklerden 25 hizmet yılını dolduran memur, işçi... herkesin yaşı ne olursa olsun istekleri üzerine emekli olabilir hükmü getirildi. (Bkz. Emeklilik)