Yaylı Çalgılar - Bilgiler
08/12/2009 20:17
Daha büyük orkestralarda birinci kemanın sayısı (20-24) olabilir. Bu durumda diğer yaylı çalgıların sayıları o oranda çoğaltılır. Yaylı çalgıların sayılarındaki çoğaltma, normal sayıdaki tahta çalgıları bastıracağından, onları da iki katına çıkartmak gerekir. Bu durum göz önünde tutulmalıdır.

Orkestradaki yaylı çalgılar incelik ve hareket yeteneğine göre şöyle sıralanabilir: a) Keman, b) Viyola, c) Viyolonsel, d) Telli Kontrbas. Görevler verilirken, bu durumun göz önünde bulundurulması gerekir.

Yaylı çalgıların solo çalmaları düşünülürken, ilkönce Keman, sonra Viyolonselin akla gelmesi, viyolanın çok az ve telli kontrbasın da nadiren bu görevleri aldıkları bilinmelidir. Solo, anlatım ve teknik yetenek ister. Bu tanıma en uygun koşullan taşıyanlara verilmelidir. Bir solo, yaylı çalgının duyuluş kuvveti için ince ve aydınlık bir eşlik ister. Yaylı çalgılar solosunda tahta çalgılara eşlik görevi verilmesi, duyuluşta büyük bir temizlik ve dolgunluk elde etmek amacıyla, ya da özel bir renk etkisi sağlamak düşüncesiyle yapılır.

Bir yaylı çalgı partisi, bir tahta çalgıyla sesdaş çalarsa, çok iyi karışır ve tahta çalgının kendine özgü rengi kaybolmadan yumuşak bir etki elde edilir. Eğer bir yaylı çalgı partisine bir tahta çalgı sesdaş olarak eklenirse, yaylı çalgıların duyuluşu biraz kalınlaşmış olur fakat karakterini yitirmez. Soluklu çalgılar arasına bir yaylı çalgı partisi eklemek, derhal parlak bir etki sağlar.

Yaylı çalgılarda pizzicato: Yani, yaylı çalgılar yayla değil sağ elin parmak uçlarıyla çekilerek çalınırsa, değişik bir duyuluş elde edilir. Eğer harpla birlikte yapılırsa, özel bir etki ve renk sağlanır. Pizzicato daha çok bir renk öğesidir. Açık kirişlerin pizzicatosu daha dolgun duyuluştadır. Diğerleri kısa ve mattır. Pizzicato orkestrada iki çeşit yapılır: a) Tek notalarda, b) İki, üç veya dört telde. Sağ elin parmakları, yay kadar çabukluk sağlayacak bir yeteneğe sahip olmadıklarından pizzicato geçişler yayla çalınanlar kadar çabuk olamaz. Ayrıca teller kalınlaştıkça pizzicatonun çabukluğu da azalır. Bu nedenle, elbette telli kontrbas pizzicatosu kemanınki kadar çabuk yapılamaz. Pizzicatoda harp ve çalgıların birleştirilmesi düşünülürse; soluklu çalgılar pizzicato ve harpın duyulusuna kuvvet ve açıklık verirler. Diğerleri de, ritmik etki bakımından açıklık getirirler. Harp, pizzicatoda vurma çalgıları ile de çok iyi birleşir. Çok iyi bir etki sağlanır. Yalnız unutmamak gerekir ki, pizzicato ve vurma çalgılar daha çabuk bıkkınlık verir.

Telli Kontrbastan başka, bütün yaylı çalgılar ezgi çalmağa elverişlidir. Böyle olmakla beraber ezgiler, çalgıların ses renklerine ve teknik yeteneklerine göre paylaştırılmalıdır. Ayrıca, kendi aralarındaki armonilemede de, bu nitelikleri göz önünde tutulmalıdır.

Kemanlar: Soprano ve altodaki ezgiler doğal olarak birinci kemanlara, bazen ikinci kemanlara, bazen de ikisi birden sesdaş çalmak üzere verilir. Bütün kemanlar çaldığı zaman duyuluş inceliğini kaybetmeden daha dolgunlaşır.

Viyolalar: Alto ve tenordaki ezgiler viyolalara verilir. Fakat büyük ve geniş olarak seslendirilen ezgiler, genel olarak viyolalara keman ve viyolonselden daha az verilir.

Bunun nedeni, viyolanın tınlayışının az olması, dolayısıyla kısa motiflere ve karakteristik cümlelere uygun gelmesi, bir de orkestrada az sayıda olmasıdır. Birçok durumlarda viyolaya verilen ezgiler, diğer yaylı veya tahta çalgılarla katlanır.

Viyolonsel: Tenor ve bastaki ezgiler ile daha çok uzun ve ihtiraslı seslendirişler viyolonsele verilir. Bu görev için çoklukla La teli seçilir.

Telli Kontrbas: Seslerinin kalınlığı ve duyuluşundaki donukluğu nedeniyle solo ezgiler için elverişli değildir. Bunun için viyolonsellerle sesdaş veya sekizli katlamasıyla kullanılırlar.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu