Yerşekillerini Gösterme Metodları - Bilgiler
Yerşekillerini gösteren topoğrafya haritaları çok çeşitli metotlarla yapılır. Burada sadece beş metottan bahsedeceğiz.

Kabartma Metodu

Yerşekillerinin aslına uygun olarak ölçek dahilinde küçültülmesiyle yapılır. Bu metotla yapılan haritalarda yerşekilleri yükseltisine göre renklerle boyanır.

Gölgelendirme Metodu

Gölgelenmeye esas olarak aydınlatma, genellikle 45° eğik olarak haritanın kuzeybatı köşesinden yapılmış farz edilir. Böyle bir haritada yerşekilleri dikey ışıklandırmaya nazaran çok daha canlı bir şekilde gösterilmiş olur.

Bu metodu, yerşekillerini göstermek üzere tek başına kullanmak güçtür. Fazla koyu ve siyah kısımlarda diğer coğrafi unsurları belirtmek ve yazıları koymak çok zordur. Bugün modern kartoğrafya tekniğinde gölgeleme, yardımcı bir metot olarak yerşekillerinin çok canlı bir şekilde gösterilmesi maksadıyla uygulanır.

Tarama Metodu

Bu metotta bütün taramalar en fazla eğim istikametinde çizilir ve yamaçların eğim derecesi tarama hatlarının kalınlığı ile ifade edilir. Eğim arttıkça tarama hatları kalınlaşacağından, bunlar arasındaki mesafe daralır. Eğimli kısımlar koyu renkli ve karanlık, buna karşın az eğimli yamaçlar daha aydınlık bir görünüm kazanır.

Tarama sisteminde düz veya az eğimli yerlerde tarama yapılmaz, beyaz bırakılır. Çok eğimli yerlerde yamaçlar boyu bir zemin oluşturacağından unsurların belirtilmesi zorlaşır.

Renklendirme (Boyama) Metodu

Yükseltisi aynı olan yerlerin aynı renkte boyanması bu metodun esasını oluşturur. Genel olarak renklendirme, aşağıdaki şekilde yapılır.

0 - 500 m arası yeşil ve tonlarıyla

500 - 1000 m arası sarı ve tonlarıyla

1000 - 1500 m arası turuncu ile

1500 - 2000 m arası açık kahverengi ile

2000 m üstü ise koyu kahverengi ile gösterilir.

Deniz ve göl derinlikleri de izobat (eşderinlik) haritaları ile gösterilir. Derinlik arttıkça mavinin koyu tonlarına boyanır.

Yukarıda renklendirme metodu için verilmiş rakanlar her harita için değişebilir. Bu nedenle harita lejantına bakılması gerekmektedir.

İzohips (Eşyükselti) Metodu

Deniz seviyesinden eşit yükseltideki noktaların birleştirilmesiyle izohipsler elde edilir. Belli yükselti basamaklarına göre çizilen çok sayıda izohipsin meydana getireceği doku, yani bunların sık veya seyrek bir şekilde dağılışı, bir sahanın topoğrafyasında mevcut unsurların harita üzerinde açıkça gösterilmesini sağlar. Diğer taraftan izohipsler (eşyükselti eğirisi) yerşekillerine ait ölçülebilen değerleri de ifade ederler.

İzohipslerin Özellikleri:

1.İzohipsler, bir yerşeklini eşit aralıklarla kateden yatay düzlemlerin topoğrafya yüzeyi ile meydana getirdiği ara kesitlere tekabül eder. Bu şekilde, yatay düzlemler arasındaki yükselti farkı ne kadar az ise haritada o kadar az izohips bulunur. İki izohips arasındaki yükselti farkının değeri izohips aralığı (eküidistans) olarak adlandırılır. Bir haritada izohips aralığı her yerde aynıdır. Topoğrafya haritalarında ölçek, izohips aralığının tayininde esas rolü oynar. Buna göre; küçük ölçekli haritada izohips aralık değeri büyüktür (100 m, 250 m, 500 gibi)

2.İzohipsler, kapalı eğrilerdir. Çünkü tüm karalar ada özelliğindedir. Harita, yerşeklinin tamamının göstermiyorsa eğriler kapalı olmayabilir.

3.İzohipsler sıklaşırsa eğim artar, seyrekleşirse eğim azalır.

4.İzohipsler geçtikleri yerin yükselti değerini verirler.

5.İzohipsler eğime dik çizilirler. Başka bir ifadeyle, izohipslere indirilen dikmelerin doğrultusunda eğim en fazladır.

6.Yükseltisi en fazla olan izohips, en içe çizilir. Bu kural çukur ortamlar için geçersizdir.

7.0 m eğrisi kıyı çizgisidir (deniz kıyısı).

8.İzohipsler birbirini kesmezler.

9.İzohipsler dağ doruklarında (zirve) nokta halini alır. 10.Çanakların en derin yeri de noktayla gösterilebilir.

11.Birbirini çevirmeyen komşu eğrilerin yükseltisi aynıdır.

12.Bir akarsuyun her iki yanındaki eğrilerin yükseltisi aynıdır.

13.İzohipsler vadilerde ^ (ters v) şeklini alır.

Yapılan Yorumlar

Henüz kimse yorum yapmamış.

Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu