Karadeniz'e dökülen büyük akarsulardan biri Yeşilırmaktır. Bu ırmak, birbirine yakın büyüklükte üç ana kolun birleşmesinden doğmuştur: Kelkit ırmağı (320 km., yağış alanı 10.000 km2), asıl Yeşilırmak (468 km., ki buna Tokat ırmağı denildiği de olur), Çekerek ırmağı (256 km., yağış alanı 12.000 km2). Çekerek ve Tokat ırmakları birleşince Yeşilırmak başlar (bütün yağış alanı 36.000 km2), Kelkit karışınca büyür. Kelkit ırmağı, kaynak kollarını topladığı Kelkit ilçesi dağlarından Yeşilırmağa dökülünceye kadar doğu-batı uzanışlı vadisi boyunca akar. Kelkit ırmağı, bu uzun yolu boyunca birçok boğazlardan geçer, ovalarda yayılır. Bu boğazlar içinde öyleleri vardır ki, ırmak buralardan sadece iki kaya arasında akar (Tönü Boğazı, Koyulhisar Boğazı, Fatlı Boğazı, Seyricek Boğazı gibi). Buralarda yer yer hızlı akışlı yerler ve çağlayanlar vardır. Kelkit ırmağı bol sulu kollarla beslendiğinden yazın da suyu çekilmez. Kabarmış olduğu zamanlarda ise taşkınlar yapar, Niksar ve Erbaa ovalarını sular basar.

Çekerek ırmağı, Sivas'ın Çamlıbel dağlarından kaynaklarını alır, Sulusaray'da ovada akar, Akdağdan inen birçok dereleri toplar. Buraya kadar boğazlardan geçip ovalarda yayılan Çekerek ırmağı, Alan dağını yardığı yerdeki dar ve derin boğazda yüksek bir düşüşü yapar. Burası elektrik enerjisi elde etmeye elverişli bir su-gücü yer olarak değer kazanır. Çorum çayını alarak büyür, Kayabaşı ovasına girer ve Tokat tarafından gelen ırmağa (Tokat ırmağına veya asıl Yeşilırmağa) karışır. Çekerek ırmağı, burada Tokat ırmağı gücündedir. Güzün ve ilkbaharda kabarır.

Yeşilırmak akarsu ana bölümü olarak göz önüne alınan, fakat asıl adı Tokat ırmağı olan akarsu, Zara ile Suşehri arasındaki Kösedağından doğar, bu çevreden toplanan birçok derelerle Tozanlı suyu oluşur. bu su dar olmayan bir vadiden geçer, güçlü Gölköy çayını alır, genişçe yerlerden dolaşarak Alemdar boğazına girer. Burada Almus Barajı yapılarak gerisinde 32 km2 lik bir göl meydana gelmiştir. Daha ileride Tokat suyu adıyla akan bu ırmak, Turhal'dan sonra dar ve derin, yamaçları sarp kayalık, uzun Çengel Boğazına girer ve Amasya'ya doğru uzanır. Asıl Yeşilırmak gövdesinin suları yazın çekilir, kışın ve ilkbaharda kabarır. Ani yağışların ardından su taşkınları olur. Irmak boyunda düzenleme işlerine girilmiştir.

Bütün bu kollar ve daha sonra her iki yanından gelen derelerle büyüyen Yeşilırmak, büyük bir akarsu olarak Canik dağlarını uzun, fakat yer yer genişçe bir boğazdan geçer, daha ileride dar ve derin, suların hızlı aktığı, bu nedenle kayıkların buradan geriye işleyemedikleri boğazdan geçer. buradan çıktıktan sonra Çarşamba ovasında yayılır ve Cıva burnundan denize dökülür. Yaklaşık olarak 1000 km2 lik bir yer tutan bu kıyı ovası, Yeşilırmağın binlerce yıl boyunca sürükleyip yığdığı alüvyonlardan oluşmuş geniş bir deltadır.