Kurtuluş Savaşı öncesinde Anadolu'da ve Trakya'da Osmanlı Devleti'ne karşı iki tür zararlı cemiyet kurulmuştu. Birinci tür cemiyetler, azınlıklar tarafından kurulan cemiyetlerdi. İkinci tür cemiyetlerse milli varlığa düşman cemiyetlerdi.

Azınlıkların kurduğu başlıca cemiyetler şunlardı:

Mavri Mira Cemiyeti

Yunan Hükümetinin desteklediği cemiyetin amacı Trakya Bölgesi'nde bulunan Rumların silâhlanmasını sağlamaktı.

Pontus Rum Cemiyeti

Merkezi İstanbul'da bulunan Rum Patrikhanesiydi. Amaçları, Trabzon Rum İmparatorluğu'nu yeniden kurmaktı.

Kordos Cemiyeti

Yunanistan tarafından İstanbul'da gizli biçimde kuruldu. Amaçları, İstanbul, Trakya, Trabzon ve Marmara kıyılarında düzeni bozmak, Yunanistan'dan gelen Rumları bu bölgelere yerleştirip Rum sayısını çoğaltmaktı.

Ermeni Hınçak Komitesi

Ermeni Patriği tarafından kuruldu. Mavri Mira Cemiyeti ile iş birliği yapıyordu. Amaçları, Doğu Anadolu topraklarının Osmanlı devletinden ayrılması ve bu bölgede bağımsız bir Ermeni devleti kurmaktır.

Musevi Cemiyeti

İstanbul'daki Museviler tarafından kuruldu. Amaçları, kendi devletlerini kurmaktı.

Milli varlığa düşman cemiyetlerin başlıcaları şunlardı:

Kürdistan Teali (Yüceltme) Cemiyeti

Merkezi İstanbul'daydı. Amaçları, doğuda ayrı bir devlet kurmaktı.

İslâm Teali Cemiyeti

İstanbul'da kurulmuştu. Amaçları, din ve devlet işlerinin bir olduğu bir devlet kurmaktı. Hilâfet ve saltanat taraftarıydılar.

Trabzon ve Havalisi adem-i Merkezi (Trabzon ve Çevresi Özerkliği) Cemiyeti

İstanbul'da kurulmuştu. Saltanat ve hilâfete bağlı bir cemiyetti.

İngiliz Muhipler (Sevenler) Cemiyeti

İstanbul'da kurulmuştu. Amaçları, İngiltere ile Osmanlı Devleti arasındaki bağı güçlendirmekti. Osmanlı Devleti'nin kurtuluşun ancak İngiltere himayesinde olabileceğine inanıyorlardı.

Wilson Prensipleri Cemiyeti

İstanbul'da kurulmuştu. Bu cemiyete göre Osmanlı Devleti'nin kurtuluşunun ancak ABD'nin himayesi altında gerçekleşebileceğiydi.

İLGİLİ KONULAR

Kurtuluş Savaşı