Ege bölgesinde bilhassa Aydın, Muğla, Denizli, Manisa, İzmir yörelerinde köy ve çiftliklerde yaşıyan Türklere verilmiş bir isim. Din, karakter, örf ve âdetlere bağlılık yönünden tamâmen Türk köylüsünün aslıdırlar. Mert ve cesur, mazlumun dostu kimselerdir. Bunlar tek tek olduğu gibi gruplar hâlinde de yaşarlar. Aralarından her hususta liderlik yapabilecek olanı başkan seçerler. Buna efe denir (Bkz. Efe). Efenin yanında çalışanlara da kızan denir. Kızanlar efeye itaat ve bağlılıkta çok samimi olup, aksi harekette bulunanların o toplulukta bulunamayacağı anlayışındadırlar.

Zeybek kıyâfeti; diz altına kadar şalvar, kuşak, üstte işlemeli cepken, başta fes üzerine sarılmış telli çevre veya börk, silâhlık, ayakta desenli yün çorap, yemeni veya çizme şeklindeydi. Koyu renklerin yanında sarının da kullanıldığı bu giyim kuşam Türk yiğidinin ince zevkinin bir ifâdesini gösteriyordu.

Osmanlıların son zamanlarında bozulan asayişten istifâde ederek dağlara çıkan zeybekler efelik karakterini tamâmen zedelediler. Devletin zaptiye kuvvetleri ile çarpışacak kadar ileri gidenler, yakalandıkça cezâya çarptırıldılar. İstiklâl Harbinde düşmana karşı yaptıkları savaşlarla eskiden kaybolan itibarlarını kazandıkları gibi kendilerini de affettirdiler. Yunanlılara aman vermeyen çete muhârebelerine savaş sonuna kadar devam eden efeler ve zeybekler cumhûriyetten sonra tamâmen ortadan kalktılar. Zeybekler, târihî bir hatıra olarak millî bayramlarda görülmekte, oynadıkları zeybek oyunları ile eski günleri hatırlatmaktadırlar. Oynanan meşhur zeybek oyunları: Çakıcı zeybeği, dağlı zeybeği, Yörük Ali zeybeği, ikili-dörtlü zeybek, alıdaverin zeybeği, soğukkuyu zeybeği, harmandalı zeybeği, ortaklar zeybeği, bulanık zeybeği, seğmen sekmesi zeybeği, alaylar zeybeği.