Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde yer alan bir ilimiz. Yüz ölçümü 6439 km2, nüfusu 615 599 (2000), il plâka kodu 67'dir. İlçeleri; Merkez, Alaplı, Çaycuma, Devrek, Ereğli, Gökçebey ve Yenice'dir.

İl topraklarının yarısı dağlık, öteki yarısı da ovalık ve dalgalı düzlüklerden oluşur. En önemli dağları, Baba Dağı, Göl Dağı ve Bacakyayla Dağı'dır. Karadeniz kıyıları çok fazla geniş, girintili ve çıkıntılı değildir. Bu kıyılarda yazın denize girilebilen birçok doğal kumsal vardır. Bu kıyılarda bulunan en önemli girinti Ereğli Limanı'dır. Başlıca çıkıntılar da, Baba burnu, Hisar burnu, Yıkıkburun ve Çakraz burnudur. Kıyı açıklarında bulunan en önemli ada, Büyükada'dır. Zonguldak ilinde önemli bir doğal göl yoktur. En önemli gölleri, barajlar üzerinde olan yapay göllerdir. En önemli akarsuyu Filyos Çayı'dır. Zonguldak ilinde Karadeniz iklimi egemendir. Kıyı kesimlerinde ılıman iklim görülürken iç kesimlere gidildikçe iklim sertleşir. Doğal bitki örtüsü açısından oldukça zengin bir ildir. Özellikle dağlık alanlar geniş ormanlarla kaplıdır.

İl ekonomisi büyük ölçüde madenciliğe dayanır. Türkiye'nin tek taş kömürü yatakları bu il sınırları içindedir. Sanayide çok değerli bir enerji kaynağı olan taş kömürü kara elmas olarak adlandırılır. Zonguldak'a kara elmas diyarı da denilir. En önemli taş kömürü yatakları, Ereğli-Zonguldak kömür havzasıdır. Türkiye'nin en eski ağır sanayi kuruluşları bu il sınırları içinde yer alır. Karabük Demir-Çelik İşletmeleri, Türkiye'de açılan ilk demir-çelik fabrikasıdır. Ayrıca Türkiye'nin ilk bölgesel elektrik santrali olan Çatalağzı Termik Santrali de öteki önemli kuruluşudur.

Ekime elverişli toprakları hemen hiç yoktur. Daha çok büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılır.